|
RENE DESCARTES (KARTEZJUSZ) Był to francuski filozof i matematyk, którego filozofia stała się klasycznym wyrazem nowożytnego racjonalizmu (nazywany jest "ojcem racjonalizmu") i stanowi jeden z punktów zwrotnych w dziejach myśli europejskiej. 
Kartezjusz
Dla Kartezjusza źródłem poznania był rozum, nie zmysły. Filozof uznał pewność własnego myślenia za podstawę wiedzy i w związku z tym sformułował słynne stwierdzenie: cogito ergo sum (myślę, więc jestem). Według Kartezjusza podstaw wiedzy należy poszukiwać w samym człowieku, w podmiocie, w świadomym duchu, a nie w świecie zewnętrznym, w przedmiocie, w materii. Starał się on zgłębić właściwości Boga, duszy i ciała. Wskazywał na dualizm, czyli oddzielne istnienie Boga i stworzenia, ducha i materii, człowiekowi przyznawał wolność jego woli oraz propagował sceptycyzm w procesie poznawania i zdobywania wiedzy. Tezy Kartezjusza stały się podstawą filozofii epoki następnej – oświecenia. CZŁOWIEK, JEGO WIELKOŚĆ I MAŁOŚĆ – MYŚLI BLAISE PASCALA 
Blaise Pascal
Filozofia Pascala była bardzo popularna w baroku. Myśli, stanowiące zbiór notatek, które miały posłużyć Pascalowi jako materiał w pracy nad dziełem życia O prawdziwości religii chrześcijańskiej, mówią o miejscu człowieka we wszechświecie. Wg jego rozważań człowiek zajmuje bardzo małe miejsce w przyrodzie, jest nicością wobec nieskończoności, nie jest wcale najistotniejszy w przyrodzie. Jest złożony z dwóch natur i w związku z tym nie może niczego poznać tak do końca, bo otaczają go istoty albo cielesne, albo duchowe. Człowiek nigdy się nie dowie, po co istnieje i jakie są przyczyny istnienia świata. Rozum ludzki jest ograniczony, zmysły również – nie chwytają nic krańcowego. Człowiek nie może poznać samego siebie. Według Pascala życie ludzkie jest mało znaczące i krótkie jak błysk. Człowiek jest świadomy swych słabości i niedoskonałości. Godność człowieka spoczywa w myśli; człowiek jest trzciną najsłabszą w przyrodzie, ale to trzcina myśląca – stwierdził filozof. Pascal uważał, że nie można naukowo potwierdzić istnienia Boga, ani mu zaprzeczyć. Zaproponował więc, żeby człowiek przyjął jedną z dwóch możliwości – lepiej jednak, na wszelki wypadek, wierzyć w to, że Bóg istnieje, aby po śmierci pójść do nieba. Jeśli zaś Boga nie ma, i tak czeka nas nicość (wtedy nic nie tracimy, żyjąc według zasad wiary). Myślenie to można przedstawić na prostym rysunku: 
JOHN LOCKE 
John Locke
Ten angielski filozof, polityk i ekonomista był twórcą klasycznej postaci empiryzmu. Uznawał on doświadczenie za jedyne źródło wiedzy. Jego filozoficzne poglądy dały podstawę nowym poglądom na wychowanie i kształcenie: jeśli bowiem nie ma w umyśle idei wrodzonych, a różnice między ludźmi są tylko skutkiem odmiennych doświadczeń, to chcąc kształtować człowieka, należy stworzyć mu warunki nabywania określonych doświadczeń. Ta nowatorska koncepcja miała swój wpływ na polityczne postulaty wysunięte w epoce oświecenia. powrót do początku strony |
