Strona ofertowa Wydawnictw Edukacyjnych WIKING
Jesteś
gościem portalu
Strona główna portalu
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=621
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=440
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=110
http://www.wiking.com.pl/index.php?site=testy_gim_historia_roz_1
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=348
http://www.wiking.edu.pl/sitemap.php
Powrót do poprzedniej stronyWersja do wydruku

LITERATURA POWSZECHNA

MOLIER

Molier, właściwie Jean Baptiste Poquelin, był największym komediopisarzem francuskim, autorem ponad trzydziestu sztuk (m.in. Pocieszne wykwintnisie, Szkoła żon, Świętoszek, Don Juan, Mieszczanin szlachcicem, Skąpiec). Molier był też aktorem (zmarł na scenie), dyrektorem teatru, reżyserem i dramaturgiem. Uważany jest za twórcę klasycystycznej komedii francuskiej.


Molier

Klasycyzm był ogólnoeuropejskim prądem kulturalno-literackim nawiązującym do wzorców antycznych, rozwinął się zwłaszcza we Francji. Największy jego rozkwit przypadł na XVII w. Cechowało go zaufanie do rozumu, łączenie piękna z prawdą, wiara w ład i harmonię świata, w istnienie ponadczasowej i niezmiennej istoty zjawisk, w tym także natury ludzkiej. Ideały literatury klasycystycznej to: elegancja; poprawność; zachowanie porządku i prostoty; umiar; wzniosłość.

Teorię klasycyzmu stworzył M. Boileau w dziele pt. Sztuka poetycka. W Polsce utwór ten przetłumaczył i przerobił Ksawery Dmochowski, wydając dzieło pt. Sztuka rymotwórcza. Reguły klasycyzmu ograniczały twórcę – musiał on trzymać się zasady prawdopodobieństwa, zasady decorum, ukazywać to, co typowe, zachować jedność stylistyczną, formę, harmonię i elegancję. Taka literatura miała cel dydaktyczny.

Główne gatunki literackie klasycyzmu to: tragedia, oda, satyra, epos, list poetycki, komedia, bajka. Przykładowe sztuki klasycystyczne to, oprócz dzieł Moliera, Fedra Racine'a, Cyd Pierre'a Corneille'a i in.

Komedia jest gatunkiem dramatu, obejmującym utwory o pogodnej tematyce, żywej akcji i pomyślnym zakończeniu. Często ma charakter satyryczny, ośmieszający ludzkie wady i słabość charakteru. Komedia operuje chwytami komizmu i groteski.
 
Typy komizmu:
– sytuacyjny;
– językowy;
– charakterologiczny (postaci).

Typy komedii:
– intrygi;
– charakterów;
– obyczajowa (intrygi i charakterów).

ŚWIĘTOSZEK 

Świętoszek został wystawiony w 1664 r. w Wersalu z okazji inauguracji pałacu i ogrodów wersalskich. Po premierze rozpętała się kampania duchowieństwa przeciwko Molierowi, po stronie pisarza stanął król Ludwik XIV.

Komedia Moliera ma pięć aktów i jest napisana zgrabnym, potoczystym wierszem, ma świetnie skonstruowane dialogi. Tylko Molier potrafił tak istotne problemy przedstawić w komediowej konwencji.

Świętoszek jest komedią obyczajową. Celem utworu była krytyka fałszywej pobożności. Molier znakomicie przedstawił stosunki i obyczaje panujące w paryskim domu mieszczańskim. Główny bohater – Tartufe – jest dwulicowym hipokrytą i przebiegłym intrygantem. Jest to właśnie typ "świętoszka", człowieka fałszywie pobożnego. Niesłusznie oskarżano Moliera o krytykę wiary, chciał on skrytykować nie Kościół, a ludzi świętoszkowatych lub takich, którzy tym świętoszkowatym ulegają (mieszczaństwo).

Klasycystyczne cechy utworu Moliera:

zachowana zasada decorum (z wyjątkiem stylu – zastosowane różne style);

dydaktyczny cel utworu;

typowość bohaterów;

umiłowanie prawdy;

zasada prawdopodobieństwa życiowego;

zdroworozsądkowa, racjonalna ocena bohaterów i sytuacji;

zachowana zasada trzech jedności;

występuje punkt kulminacyjny (przybycie pana Zgody) i szczęśliwe zakończenie;

zachowanie prawdy psychologicznej (typy przedstawione w utworze są prawdziwe).


JEAN BAPTISTE RACINE


Jean Baptiste Racine

Racine żył w latach 1639–1699 r. To reprezentant klasycyzmu w literaturze francuskiej, uprawiał klasyczną formę tragedii. Był członkiem Akademii Francuskiej.

FEDRA

Wydana w 1677 r. Fedra jest najwybitniejszym dziełem tego autora. Nawiązuje do mitologii – tytułowa bohaterka to siostra Ariadny i druga żona Tezeusza, która pokochała swojego pasierba Hipolita. Kiedy ten odrzucił jej miłość, zemściła się, oskarżając go przed mężem o próbę gwałtu. Poskutkowało to wypędzeniem Hipolita i jego śmiercią. Fedra, nie mogąc poradzić sobie z wyrzutami sumienia, popełnia samobójstwo.

Miłość Fedry do Hipolita jest głównym tematem utworu. Racine szczegółowo ukazuje fazy tego uczucia: pierwsze spojrzenie, wewnętrzną walkę bohaterki, pożądanie, zazdrość i w końcu nienawiść prowadzącą do zbrodni.

Bohaterowie są zmuszeni do dokonania tragicznych wyborów – a każdy wybór prowadził ich do klęski. Gdyby Hipolit przyjął uczucia Fedry, sprzeniewierzyłby się ojcu. Fedra, wybierając Hipolita i trwając przy swoim postanowieniu, złamałaby przysięgę małżeńską.

Utwór składa się pięciu aktów, napisany jest poetyckim, pełnym lirycznych zwrotów językiem, który doskonale oddaje przeżycia, silne emocje i uczucia bohaterów.

powrót do początku strony

Geografia | Język Polski | Historia | Przyroda | Biologia