Strona ofertowa Wydawnictw Edukacyjnych WIKING
Jesteś
gościem portalu
Strona główna portalu
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=621
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=440
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=110
http://www.wiking.com.pl/index.php?site=testy_gim_historia_roz_1
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=348
http://www.wiking.edu.pl/sitemap.php
Powrót do poprzedniej stronyWersja do wydruku

SŁOWNIK terminów literackich

A|B|C|D|E|F|G|H|I|J|K|L|M|N|O|P|R|S|ś|T|U|V|W|Z|Ż

recenzja
refren
renesans
reportaż
retoryka
rodzaj literacki
romantyzm
rozprawa
rym
rytm

recenzja – omówienie dzieła literackiego, spektaklu teatralnego bądź filmu, zawierające elementy informacyjno-sprawozdawcze i oceniające, opublikowane w prasie lub przedstawione w radiu bądź telewizji. Zobacz: publicystyka.

refren – grupa wersów bądź jeden wers lub zwrotka powtarzające się w wierszu regularnie. Często występuje w utworach o charakterze pieśniowym (pieśń). W pieśniach religijnych może mieć postać jednego wyrazu, np. kyrieleison, amen.

Bogurodzica dziewica, Bogiem sławiena Maryja,
U twego Syna Gospodzina matko zwolena, Maryja!
Zyszczy nam, spu(ś)ci nam.
Kyrieleison.
Twego dziela Krzciciela, Bożycze,
Usłysz głosy, napełń myśli człowiecze.
Słysz modlitwę, jąż nosimy.

A dać raczy, jegoż prosimy:
A na świecie zbożny pobyt,
Po żywocie ra(j)ski przebyt.
Kyrieleison.

Zobacz: liryka.

renesans – okres w dziejach literatury i sztuki europejskiej pomiędzy epoką średniowieczabaroku, trwający od poł. XIV do końca XVI wieku. Zobacz: epoka literacka.

reportaż – gatunek publicystyczno-literacki obejmujący utwory zawierające opis autentycznych wydarzeń, których autor tekstu był świadkiem lub w nich uczestniczył. Forma ta jest związana z takimi gatunkami jak: opis podróży, list, pamiętnik. Ze względu na tematykę wyróżnia się reportaż społeczno-obyczajowy, podróżniczy, wojenny, sądowy, sportowy i in. Cykl reportaży może stać się dziełem literackim, np. Cesarz czy Imperium Ryszarda Kapuścińskiego. Oprócz literackiej występują dzisiaj inne odmiany reportażu: radiowa, filmowa, telewizyjna i fotoreportaż. Zobacz: publicystyka.

retoryka – teoria i sztuka wymowy. Nauka zasad pięknego wysławiania się, która szczegółowo opisuje zasady doboru słów, budowy zdań, argumentowania itp. Zobacz: mowa, argument.

rodzaj literacki – grupa utworów wyróżnionych ze względu na pewne powtarzające się w ich budowie cechy: rodzaj podmiotu literackiego, styl (organizację językową), kompozycję (budowę świata przedstawionego). Istnieją trzy rodzaje literackie: liryka, epika, dramat. Zobacz: gatunek literacki, odmiana gatunkowa.

romantyzm – prąd umysłowy umiejscowiony pomiędzy epoką oświeceniapozytywizmu. W Polsce trwał od 1822 roku (czyli od wydania pierwszego tomu Poezji Adama Mickiewicza) do roku 1864 (czyli upadku powstania styczniowego). Zobacz: epoka literacka.

rozprawa – rozbudowana wypowiedź naukowa, szczegółowe omówienie problemu z jednego punktu widzenia. "Rozprawa szkolna", tzw. rozprawka, powinna być napisana wg schematu: wstęp (przedstawienie tematu pracy – tezy), rozwinięcie (argumentacja na rzecz tezy, odpieranie ewentualnych zarzutów), zakończenie (wnioski, potwierdzenie założeń). Musi być to uporządkowany wywód, który uzasadnia poglądy autora.

rym – powtórzenie w wierszu tych samych bądź podobnych głosek w wyrazach znajdujących się na końcu następujących po sobie wersów, np. rym niedokładny: dawniej – na dnie, rym dokładny: gruby – duby. Przy powtórzeniu końcowej części wyrazów wielosylabowych mamy do czynienia z rymem żeńskim (roztargniony – rozpalony), a powtórzenie wyrazu jednosylabowego to rym męski (znak – wspak). Układ rymów to regularność, z jaką powtarzają się rymujące wersy.

(rym krzyżowy)

(rym okalający)

(rym parzysty)

a (mały)

a (mały)

a (mały)

b (duży)

b (duży)

a (mały)

a (mały)

b (duży)

b (duży)

b (duży)

a (mały)

b (duży)


rytm – uchwytna dla odbiorcy powtarzalność elementów brzmieniowych (dźwiękowych), akcentów, rymów, lub składniowych (podobieństwo w budowie zdań) występujących w utworze literackim, która nadaje mu pewien porządek. Dzięki tej powtarzalności możemy rozróżnić wiersz od prozy, a także wskazać różne typy wiersza. Szczególnie istotny w utworach związanych pierwotnie z muzyką, np. pieśniach.

powrót do początku strony

Geografia | Język Polski | Historia | Przyroda | Biologia