Temistokles, Themistokles
(ur. ok. 525 r. przed Chr., zm. ok. 360 r. przed Chr.)
Ateński mąż stanu, polityk i wódz w okresie wojen grecko-perskich, przywódca stronnictwa demokratycznego.
W roku 482 przed Chr. Temistokles jako archon eponymos przedstawił projekt budowy floty ateńskiej, która sfinansowana miała być z dochodów kopalni srebra w górach Laurion w południowej Attyce. Dotychczas srebro stamtąd pochodzące rozdawano między obywateli, dlatego projekt budowy okrętów nie wszystkim się spodobał. Głównym oponentem Temistoklesa był inny wybitny ateński mąż stanu – Arystydes. Przewodził on obozowi konserwatywno-agrarnemu, który opowiadał się za prowadzeniem działań wojennych na lądzie i przeciwstawiał się budowie floty. Rywalizacja między obu politykami przybrała ostry charakter i zakończyła się wygnaniem Arystydesa na mocy wyroku sądu skorupkowego (ostracyzm).
Nic już nie stało na przeszkodzie wzmocnieniu siły morskiej Aten i budowie nowej floty. Jak się wkrótce okazało, pozwoliło to Grekom odnieść wspaniałe zwycięstwo nad Persami w bitwie pod Salaminą (480 przed Chr.). Choć w samej bitwie Temistokles nie był głównodowodzącym, to właśnie dzięki jego planowi strategicznemu została pokonana liczniejsza flota perska. Bój rozegrał się w pobliżu greckiej wyspy Salamina (w Zatoce Sarońskiej u wybrzeży Attyki). Flota perska zwabiona została do wąskiej cieśniny między wyspą a stałym lądem, gdzie nie była w stanie wykorzystać swej liczebnej przewagi, a jej okręty blokowały się wzajemnie i były zatapiane przez zwrotniejsze jednostki greckie. W tej decydującej o dalszych losach wojny bitwie flota perska została rozbita, co zapewniło Grekom przewagę na morzu.
Bitwa pod Salaminą (480 r. przed Chr.)
Temistokles nigdy nie wierzył w trwały sojusz Aten ze Spartą, dlatego z jego inicjatywy odbudowano port w Pireusie, otoczono Ateny murem i połączono je z Pireusem tzw. długimi murami. Działania te spotkały się ze sprzeciwem Sparty, która uznała je za wymierzone przeciw sobie. Między Atenami a Spartą pojawiła się pierwsza oznaka wrogości, która w przyszłości doprowadzić miała do krwawej walki o hegemonię w Grecji w tzw. wojnie peloponeskiej.
Miejsca działań budowlanych Temistoklesa
Tymczasem w Atenach do głosu doszło, popierane przez Spartan, stronnictwo konserwatywne. W roku 471 przed Chr. przeciwnicy polityczni Temistoklesa oskarżyli go o zdradę stanu i doprowadzili do wygnania z Aten na mocy wyroku sądu skorupkowego. Temistokles najpierw udał się do Argos, a następnie do Azji Mniejszej, gdzie Persowie, wdzięczni za jego wkład w negocjacje pokojowe z Atenami, mianowali go tyranem Magnezji (465 przed Chr.), zależnym od władcy perskiego.
Gliniana tabliczka z imieniem Temistoklesa, tzw. ostrakon
Około roku 460 przed Chr. Temistokles prawdopodobnie odebrał sobie życie, aby nie być zmuszonym stanąć do walki przeciw własnej ojczyźnie i rodakom.
Temistokles był bardzo ambitnym, a jednocześnie wybitnym, politykiem i przywódcą ateńskim. Posiadał rozległą wiedzę, odznaczał się stanowczością i wielką siłą woli. Przypisuje mu się powiedzenie: „Nie gram na lirze, ale z małego miasta zrobię wielkie państwo”.
WAŻNE DATY: | |||||||||||||||
|
powrót do początku strony