Milcjades, Miltiades Młodszy
(ur. ok. 550 r. przed Chr., zm. ok. 489 r. przed Chr.)

Polityk i wódz ateński, bohater bitwy maratońskiej, ojciec Kimona.

Milcjades pochodził z bardzo zamożnej rodziny. W roku 524 przed Chr. sprawował urząd archonta w Atenach. Po śmierci swego stryja Miltiadesa Starszego (ok. 516 r. przed Chr.), który był władcą Chersonezu Trackiego, Milcjades został wysłany przez tyrana Hippiasza do Chersonezu, by sprawować kontrolę nad szlakiem handlowym wiodącym do Morza Czarnego. Następnie przejął tam władzę jako tyran. Kiedy Dariusz I podporządkował sobie te ziemie, Milcjades stał się władcą zależnym od  króla perskiego. Około 513 r. przed Chr. uczestniczył w wyprawie Dariusza przeciw Scytom, podczas której, według niektórych przekazów,  próbował zburzyć most na Dunaju pilnowany przez oddziały greckie i w ten sposób zamknąć Persom drogę odwrotu z ziemi scytyjskiej.

Po wybuchu powstania jońskiego (499 r. przed Chr.) otwarcie opowiedział się przeciw Persom. Kiedy w 492 r. przed Chr. upadło powstanie w Milecie, Milcjades zmuszony był powrócić do Aten, gdzie nadal aktywnie prowadził swą antyperską działalność. Przychylni Persom Alkmeonidzi bezskutecznie próbowali oskarżyć Milcjadesa o tyranię w Chersonezie.

Gdy w roku 490 przed Chr. Persowie wyprawili się przeciw Ateńczykom i dotarli do Attyki na równinie maratońskiej, Milcjades został mianowany jednym z dziesięciu strategów. Zdołał przekonać Greków o konieczności walki z wrogiem w otwartym polu, a nie w zamkniętym mieście. 12 IX 490 r. przed Chr., w odległości ok. 42 km od Aten, doszło do wielkiej bitwy między Grekami i Persami. Milcjades, dowodzący ok.10-tysięczną armią, składającą się głównie z ciężkozbrojnych hoplitów, stanął naprzeciw znacznie liczebniejszej (ok. 25 tys.) armii perskiej. Dzięki znakomitej taktyce Milcjadesa, jego znajomości wojsk nieprzyjaciela, umiejętności wykorzystania walorów terenu i szybkiemu natarciu armii greckiej, o której  sile stanowiła niezwykle skuteczna falanga, Ateńczycy odnieśli całkowite zwycięstwo. W bitwie zginęło ok. 6,4 tys. Persów, a pośród Ateńczyków życie stracić miało niespełna 200.

Bitwa pod Maratonem

W roku 489 przed Chr., znajdujący się w szczytowym okresie popularności, Milcjades zorganizował morską wyprawę na Paros, wyspę, którą Persowie zajęli bez walki po kapitulacji jej mieszkańców. Atak na wyspę nie powiódł się, wojska ateńskie poniosły ciężkie straty, a sam Milcjades został ranny. Wówczas jego przeciwnicy polityczni oskarżyli go o nadużycie zaufania ludu i ukarali olbrzymią grzywną 50 talentów, mającą pokryć zniszczenie ateńskich okrętów.

Wkrótce po zakończeniu procesu Milcjades zmarł w więzieniu na skutek ran odniesionych pod Paros (ok. 489 r. przed Chr.).

WAŻNE DATY: (lata przed Chrystusem)

524 – objęcie urzędu archonta przez Milcjadesa ok. 516 – przejęcie przez Milcjadesa władzy tyrańskiej w Chersonezie 513 – udział w wyprawie perskiej przeciw Scytom 499 – przyłączenie się Milcjadesa do powstania jońskiego 492 – upadek Miletu; ucieczka Milcjadesa do Aten 490 – zwycięstwo Greków w bitwie pod Maratonem 489 – nieudana wyprawa Ateńczyków na Paros; proces i śmierć Milcjadesa