Filip IV Piękny
(ur. 1268 r., zm. 1314 r.)
Pochodził z dynastii Kapetyngów, syn Filipa III Śmiałego, wnuk Ludwika IX Świętego, król Francji od 1285 r.
Filip IV, jako mąż Joanny I, w 1284 r. został królem Nawarry, uzyskał także hrabstwo Szampanii, które stanowiło dziedzictwo jego małżonki. Po śmierci swego ojca Filipa III (1285 r.), został koronowany na króla Francji. Wkrótce po objęciu tronu rozpoczął walkę z angielskim królem Edwardem I o Gujennę.
W 1300 r. Filip opanował Flandrię. Król oparł swą władzę na patrycjacie – stworzył oddane Francji stronnictwo leliaerts. Dodatkowo w miastach stacjonowały wojska. Jednakże w 1302 r. uciskani wysokimi podatkami mieszczanie podnieśli bunt. Powstańcy wymordowali wówczas załogi francuskie w Brugii i Gandawie. Odwetową wyprawę wojsk francuskich rozgromiły oddziały flamandzkie, złożone głównie z rzemieślników wspomaganych przez chłopów, w bitwie stoczonej
Prowadzone przez Filipa IV wojny rujnowały skarb królewski. Narzucanie bardzo wysokich podatków poddanym, tudzież operacje mennicze (psucie monety) nie przynosiły poprawy sytuacji finansowej państwa.
Bitwa pod Courtrai
Opodatkowanie duchowieństwa francuskiego przez króla zapoczątkowało zatarg Filipa IV z papiestwem. Stosunki pogorszyły się jeszcze bardziej, kiedy Filip wezwał przed swój sąd jednego z francuskich biskupów. Papież Bonifacy VIII zapowiedział obłożenie króla ekskomuniką. W 1302 r. Filip IV zwołał do Paryża przedstawicieli duchowieństwa, rycerstwa i mieszczaństwa (wydarzenie to zwykło się uważać za początek tzw. Stanów Generalnych), w celu omówienia spraw dotyczących podatków. Ci w większości opowiedzieli się po stronie Filipa IV, potępili opłaty wnoszone przez Francję na rzecz kurii rzymskiej i odrzucili pogląd papieża o jego zwierzchności nad władzą świecką ogłoszony w bulli Ausculta fili z 1301 r., a potwierdzony bullą Unam sanctam z 1302 r.
Filip IV Piękny – król Francji
W 1303 r. z poduszczenia Filipa Pięknego doszło do zuchwałego i brutalnego napadu na Bonifacego VIII, którego chciano uprowadzić do Francji. Ostatecznie papież odzyskał wolność dzięki pomocy mieszkańców Anagni, wkrótce jednak zmarł, a jego następcą został Benedykt XI. Po śmierci tego ostatniego (1305 r.) papieżem wybrano uległego wobec Filipa IV arcybiskupa Bordeaux, Raymonda Bertranda de Gota, który przybrał imię Klemensa V. Odmówił on powrotu do Rzymu i pozostał na terenie Francji, a w 1309 r. obrał sobie za siedzibę Awinion. Zapoczątkował w ten sposób trwającą w latach 1309–1377 tzw. "niewolę awiniońską" – okres, w którym władza papieska znajdowała się pod silnymi wpływami królów Francji.
Kolejnym krokiem podjętym przez Filipa IV, by zasilić skarbiec królewski była kasata zakonu templariuszy, którzy po zakończeniu krucjat obrali na główną siedzibę Francję a dzięki udziałowi w operacjach finansowych i korzystaniu z licznych przywilejów skupili w swych rękach wiele dóbr.
Papież Bonifacy VIII
W 1307 r. Filip IV oskarżył templariuszy o herezję i upadek obyczajów. Następnie rozkazał uwięzić 2 tysiące braci, po czym skonfiskował majątek zakonny. Wielu templariuszy poddawano okrutnym torturom, podczas których przyznawali się oni do popełnienia zarzucanych im przestępstw. Duża liczba rycerzy zakonnych została skazana na śmierć poprzez spalenie na stosie. Uzależniony od króla francuskiego papież Klemens V nie uczynił nic w obronie prześladowanych a w 1312 r. na zwołanym soborze w Vienne potwierdził likwidację zakonu. W 1314 r. w Paryżu zginął spalony na stosie ostatni wielki mistrz templariuszy – Jakub de Molay. Do końca zaprzeczał oszczerstwom, a tuż przed śmiercią wezwał swych prześladowców na Sąd Boży. Jeszcze tego samego roku (1314) w wyniku panującej zarazy zmarł papież Klemens V, a wkrótce potem król Filip IV Piękny.
Spalenie na stosie Jakuba de Molay
WAŻNE DATY: | |||||||||||||||||||||
|