Użycie średnika

Średnik jest znakiem oddzielającym człony równorzędne pod względem logiczno-składniowym w silniejszy sposób od przecinka, a słabszy od kropki. Używamy go przede wszystkim w rozbudowanych wypowiedzeniach złożonych (okresach) oraz w zdaniach pojedynczych, najczęściej w wyliczeniach.

Nie zmogły lasu wichry, nie zmogły burze; przyszła siekiera i las padł trupem.
Najszlachetniejszy kamień jest ten, który kraje wszystkie inne, a siebie zarysować nie daje; najszlachetniejsze serce jest to, które właśnie raczej da się skaleczyć, niż samo zadraśnie.

(przykład za: "Słownikiem interpunkcyjnym języka polskiego" PWN)

Średnik stosujemy także między dłuższymi grupami wyrazowymi –  w rozbudowanych wyliczeniach, w których wielokrotnie pojawiają się przecinki.

pół zabawa, pół nauka – to nie w połowie zabawa, a w połowie nauka, lecz jeden proces składający się z elementów zabawy i elementów nauki;
pół stał, pół siedział – to nie określenie dwóch różnych stanów, lecz jednego polegającego na tym, że w jego skład wchodzą jednocześnie elementy stania i siedzenia;
pół kpiąco, pół poważnie – to nie odrębne cechy, lecz jedna składająca się jednocześnie z elementów kpiny i mówienia poważnego; (...)

(przykład za: "Słownikiem interpunkcyjnym języka polskiego" PWN)

Średnik służy nam również do oddzielenia względnie samodzielnych wypowiedzeń w zdaniu złożonym, np.

Od dawna myślała o kupnie domu; nikt nie potrafił jej ostatecznie przekonać.

powrót do początku strony