PRZEMYSŁna Świecie, w Europie, w Polsce Przemysł – obok rolnictwa i usług – stanowi główną gałąź gospodarki narodowej. Obejmuje gospodarczą działalność człowieka, prowadzoną na dużą skalę, z wykorzystaniem maszyn i siły rąk ludzkich. Ma na celu wytworzenie dóbr materialnych poprzez pozyskanie i przetworzenie zasobów środowiska naturalnego. W związku z tym wyróżnione zostały 2 duże działy:
SUROWCE ENERGETYCZNE, ENERGETYKASurowce energetyczne służą do wytwarzania różnych rodzajów energii, która jest niezbędna dla życia i dalszego rozwoju człowieka. Surowce te – w postaci naturalnej lub po przetworzeniu – są najczęściej paliwami. W wyniku ich spalania powstaje energia cieplna, którą dalej można zamieniać na inne rodzaje energii, np. elektryczną (w elektrowni), mechaniczną (w silniku samochodowym). Ropa naftowa jest podstawowym surowcem do produkcji paliw płynnych – benzyny samochodowej i lotniczej, nafty, oleju napędowego, olej opałowego, gazu płynnego. Z tego względu ma wielkie znaczenie dla całego niemal transportu. Poza tym używa się jej do wyrobu m. in. asfaltu, parafiny, różnorodnych smarów i olejów. Gaz ziemny ma powszechne zastosowanie w przemyśle i w gospodarstwach domowych. Może być wykorzystywany jako paliwo naturalne lub jako surowiec do produkcji np. gazów płynnych (propanu i butanu). Węgiel kamienny i węgiel brunatny to paliwa używane w elektrowniach cieplnych oraz w elektrociepłowniach i ciepłowniach. Służą głównie do wytwarzania energii cieplnej i elektrycznej. Ze względu na dużą zawartość pierwiastka chemicznego węgla (80-90% w węglu kamiennym i około 70% w brunatnym) mają także duże znaczenie jako surowce w przemyśle chemicznym i hutnictwie. Określenie "biały węgiel" nawiązuje do rangi węgla w energetyce. Oznacza ono siłę wód płynących, którą wykorzystuje się w elektrowniach wodnych (hydroelektrowniach). Jest to najbardziej ekologiczne źródło energii spośród wszystkich użytkowanych powszechnie. Ostatnim z grupy surowców energetycznych jest uran. To ciężki metal zaliczający się do grupy pierwiastków promieniotwórczych (radioaktywnych). Nie jest typowym paliwem, gdyż energię uzyskuje się z niego nie w wyniku spalania, lecz w reakcji rozszczepienia jądra atomu. Kontrolowany przebieg tego procesu zachodzi w reaktorach jądrowych, które działają w elektrowniach atomowych. RUDY METALI, HUTNICTWORudy są to kopaliny będące źródłem metali lub związków metali. Można je podzielić na kilka grup: Z kolei hutnictwo, które zajmuje się wytapianiem metali z rud (także z wykorzystaniem złomu), dzieli się na hutnictwo żelaza i hutnictwo metali nieżelaznych. Największe znaczenie ma hutnictwo żelaza. Metal ten wytapia się z rozmaitych rud, a do najcenniejszych należą magnetyty i hematyty. Wbrew nazwie to nie żelazo stanowi główny produkt, lecz stal – stop żelaza z węglem (około 2% węgla). Jest ona powszechnie wykorzystywana do produkcji różnorodnych maszyn i urządzeń, środków transportu, sprzętu gospodarstwa domowego, rur, materiałów budowlanych i in. Miedź to metal, który bardzo dobrze przewodzi prąd elektryczny (nieco tylko lepsze pod tym względem jest srebro, ale za to dużo bardziej kosztowne). W związku z tym stosowana jest ona głównie w przemyśle elektronicznym, elektrotechnicznym, telekomunikacyjnym, elektromaszynowym (przewody, złącza i inne części). Ponadto dawniej używano blach miedzianych do krycia dachów, a obecnie produkuje się coraz więcej miedzianych rur do domowych instalacji cieplnych. Specyficznym metalem jest aluminium (glin), którego rudami są boksyty. Ze względu na mały ciężar właściwy wykorzystuje się go (w czystej postaci lub w stopach) do konstrukcji samolotów, śmigłowców czy statków kosmicznych. Metal ten ma także duże znaczenie jako opakowanie w przemyśle spożywczym (puszki, folia aluminiowa). Metale szlachetne charakteryzują się największą odpornością chemiczną oraz tym, że występują w przyrodzie w niewielkich ilościach. Szczególnie dotyczy to złota i platyny, które są na tyle cenne, iż dla wielu swych posiadaczy stanowią lokatę kapitału (sztabki, monety, biżuteria, zęby, kości). INNE SUROWCESpośród wielu innych, wydobywanych z ziemi surowców największe znaczenie mają: Fosforyty są to skały osadowe zbudowane głównie z fosforanów wapnia (apatytów). Stanowią podstawowy surowiec do produkcji nawozów fosforowych. Poza tym uzyskuje się z nich fosfor, który wykorzystywany jest w przemyśle farmaceutycznym, a także do wyrobu zapałek i materiałów pirotechnicznych (np. sztucznych ogni). Surowce skalne cechują się wielką różnorodnością i niemniejszym rozpowszechnieniem. Granity, bazalty, marmury, kwarcyty, dolomity, wapienie, gipsy, kaoliny, piaskowce, piaski, żwiry, gliny, iły, łupki i inne skały dostarczają rozmaitego materiału, który jest wykorzystywany głównie w budownictwie. DZIAŁALNOŚĆ PRODUKCYJNAPrzemysłowa działalność produkcyjna obejmuje wiele branż, które można sklasyfikować w następujący sposób: Energetyka: Hutnictwo: Produkcja maszyn i urządzeń: Produkcja wyrobów chemicznych: Produkcja ceramiki, szkła i materiałów budowlanych Produkcja budowlana i montażowa Produkcja drewna, papieru i wyrobów z drewna Produkcja tkanin i wyrobów włókienniczych Produkcja skóry i wyrobów ze skóry Przetwórstwo artykułów spożywczych |