Hadrian, Publius Aelius Hadrianus
(ur. 76 r. po Chr., zm. 138 r. po Chr.)

Był synem Aeliusa Hadrianusa Afera, został adoptowany przez cesarza Trajana. Pochodził z Hiszpanii. Cesarz rzymski od 117 r.

Po śmierci Trajana w 117 r. armia syryjska obwołała Hadriana, namiestnika Syrii, nowym cesarzem. Był on już wtedy doświadczonym wodzem i administratorem, ale, mimo że posiadał wiele talentów militarnych i nieprzeciętną odwagę, zrezygnował z polityki opierającej się na podbojach.
Głównie z powodu trudności w utrzymaniu zdobytych dotąd obszarów (wiązało się to z wielkim obciążeniem skarbu), Hadrian zrezygnował z Mezopotamii i Asyrii i zwrócił je Partom. Zachował natomiast Arabię i Dację, a Armenię przekształcił w państwo zależne. Było to posunięcie niepopularne, ale Hadrian zdawał sobie sprawę, że utrzymanie Mezopotamii i Asyrii w ramach Imperium Rzymskiego przekraczało możliwości finansowe i militarne państwa.

By wzmocnić bezpieczeństwo kraju cesarz polecił umocnić granice, tworząc system obronny na kresach państwa. W prowincji Brytanii wzniesiono tzw. Wał Hadriana, liczący ok. 117 km, oddzielający zajętą przez Rzymian część wyspy od Kaledonii. Dokończone zostały prace przy umocnieniach granicy nadreńskiej (limes Germanicus), wzniesiono także fortyfikacje chroniące prowincję Dację. Wybudowano przy tym wiele wież obronnych, strażnic i warowni. Hadrian wiele uwagi poświęcił równiez reorganizacji armii, dobremu szkoleniu żołnierzy i wzmocnieniu dyscypliny. Zezwolił na rekrutację do rzymskich legionów mieszkańców prowincji, w których dane jednostki stacjonowały.



Fragment Wału Hadriana


W 132 r. w Judei wybuchło wielkie powstanie Żydów, którzy czuli się poniżani i lekceważeni przez Rzymian i nieustannie sprzeciwiali się narzucaniu im zwyczajów niezgodnych z ich religią i kulturą. Na miejscu zburzonej po klęsce Judejczyków w 70r. Jerozolimy Hadrian postanowił wybudować sanktuarium Jowisza Kapitolińskiego. Miasto miało zostać przebudowane na wzór hellenistyczny i stać się nową kolonią rzymską pod nazwą Aelia Capitolina. Decyzje te spowodowały wybuch powstania, na czele którego stanął Szymon Ben Kochba, uznawany przez wielu Żydów za Mesjasza. Zacięte walki trwały trzy lata i pociągnęły za sobą wiele ofiar i ogromne zniszczenia kraju. W 135 r. zginął Szymon Ben Kochba, a powstanie zostało złamane i upadło. W miejsce dotychczasowej nazwy prowincji – Judea – Hadrian wprowadził nową – Syria Palestina. Tam, gdzie znajdowała się niegdyś, zrównana z ziemią po walkach, Jerozolima utworzono osadę dla weteranów (Colonia Aelia Capitolina). Żydzi zostali deportowani, a wyznawanie religii żydowskiej zostało zabronione. Ludność żydowska, zachowując swą odrębność religijną i kulturową, żyła odtąd w diasporze (rozproszeniu), głównie we wschodnich prowincjach Imperium Rzymskiego.  


Willa Hadriana (koło Tivoli) 

Hadrian był miłośnikiem sztuki i kultury (szczególnie greckiej) oraz wybitnym budowniczym. Za jego panowania wzniesiono i przebudowano wiele budowli, m.in. rzymski Panteon, mauzoleum noszące jego imię (dziś: Zamek św. Anioła), jego letnią rezydencję koło Tivoli (Villa Adriana) i rozbudowano Ateny.

Ostatnie lata życia Hadrian spędził w Rzymie. W 138 r. ciężko chory adoptował i uczynił swym następcą Antoninusa, zmarł tego samego roku. 


Wizerunek Hadriana na rzymskiej monecie

WAŻNE DATY:
(lata po Chrystusie)

117

obwołanie Hadriana cesarzem przez armię rzymską
w Syrii

122–129

budowa Wału Hadriana

132

wybuch powstania Żydów po wodzą Szymona Ben Kochba

135

upadek powstania żydowskiego; początek diaspory Żydów

138

śmierć cesarza Hadriana

powrót do początku strony