Alcybiades, Alkibiades
(ur. ok. 450 r. przed Chr., zm. 404 r. przed Chr.)

Wódz i polityk ateński, pochodził z arystokratycznego rodu Alkmeonidów.

Po śmierci ojca (447 r. przed Chr.) Alcybiades wychowywany był przez swego wuja Peryklesa. Był także uczniem i przyjacielem wielkiego filozofa Sokratesa. Już w młodości dał się poznać jako człowiek niezwykle ambitny i utalentowany, ale także niepozbawiony wad i często popadający w konflikt z normami moralnymi.

J.B. Renault, Sokrates wyrywający Alcybiadesa z objęć zmysłowych uciech

W 422 r. przed Chr. Alcybiades stanął na czele stronnictwa radykalnych demokratów, a w 420 r. przed Chr. został wybrany na urząd stratega. W 415 r. przed Chr. namówił Ateńczyków do wysłania wojska na Sycylię i zaatakowania Syrakuzów, zerwał tym samym pokój Nikiasza z 421 r. przed Chr. (zawarty podczas toczącej się od 431 r. przed Chr. wojny peloponeskiej). Alcybiades został wyznaczony na jednego z dowódców wyprawy sycylijskiej, jednak wkrótce po jej rozpoczęciu został oskarżony o zbezczeszczenie posągów Hermesa (herm) w Atenach i otrzymał rozkaz powrotu do miasta. Zamiast stanąć przed ateńskim sądem Alcybiades uciekł do Sparty, gdzie zaczął doradzać niedawnym wrogom jak walczyć z Ateńczykami. Dzięki jego planom strategicznym Sparta odniosła na Sycylii zwycięstwo, a dla Ateńczyków wyprawa zakończyła się katastrofą. 
Później Alcybiades pośredniczył w rozmowach z Persami, a także namówił niektóre miasta Azji Mniejszej do wystąpienia ze Związku Morskiego. Wkrótce jednak poróżnił się ze Spartanami, następnie  próbował skłonić satrapę perskiego Tissafernesa, sprzyjającego dotąd Sparcie, by opowiedział się po stronie Aten. Uzyskawszy przebaczenie rodaków, powrócił do Aten, gdzie w 411 r. przed Chr. objął dowództwo nad flotą i poprowadził działania wojenne w rejonie cieśniny Hellespont (Dardanele). Rok później (410 r. przed Chr.) pokonał flotę spartańską w bitwie pod Kyzikos. W 407 r. przed Chr. został wybrany na urząd stratega z nieograniczonymi kompetencjami, po czym otrzymał dowództwo nad całą armią ateńską i jej sprzymierzeńcami. Jednakże po klęsce floty ateńskiej w bitwie morskiej u przylądka Notion (406 r. przed Chr.), za którą go obwiniano, został odwołany i wycofał się z życia politycznego.

Trirema – starożytny grecki okręt wojenny

Po zakończeniu wojny peloponeskiej (404 r. przed Chr.) Alcybiades, obawiając się zemsty Spartan, uszedł do perskiego satrapy do Azji Mniejszej, ale nie znalazł tam schronienia bowiem ów satrapa,  zapewne z inspiracji Sparty, kazał go zamordować.

M. de Napoli, Śmierć Alcybiadesa

WAŻNE DATY: (lata przed Chrystusem)

431–404 – wojna peloponeska 421 – pokój Nikiasza 420 – objęcie urzędu stratega przez Alcybiadesa 415 – początek wyprawy sycylijskiej; oskarżenie Alcybiadesa i jego ucieczka do Sparty 411 – powrót Alcybiadesa do Aten i objęcie dowództwa nad flotą 410 – bitwa pod Kyzikos 407 – mianowanie Alcybiadesa strategiem z nieograniczonymi kompetencjami 406 – klęska floty ateńskiej pod Notion, odebranie Alcybiadesowi dowództwa 404 – zakończenie wojny peloponeskiej; ucieczka Alcybiadesa do Persji; zamordowanie Alcybiadesa

powrót do początku strony