Ludwik IX Święty
(ur. 1215 r., zm. 1270 r.)

Syn Ludwika VIII, król Francji od 1226 r. Pochodził z dynastii Kapetyngów.

W 1226 r., w chwili śmierci swego ojca Ludwik miał 11 lat. W tym samym roku został koronowany na króla Francji. Do czasu uzyskania przez niego pełnoletności władzę regencyjną sprawowała jego matka, Blanka Kastylijska. W tym czasie we Francji często wybuchały wojny domowe, podczas których możnowładcy feudalni walczyli między sobą o coraz większe wpływy. Ponadto podnoszone były bunty wasali królewskich przeciw sprawującej regencję Blance.


Koronacja Ludwika IX

W 1242 r. Ludwik IX Święty przejął pełnię władzy w Królestwie Francji. Władca rozpoczął rządy od uporządkowania wielu spraw w swoim państwie. Bunty wasali królewskich zostały stłumione, a interwencja króla angielskiego Henryka III odparta. By zakończyć okres feudalnej anarchii, Ludwik IX Święty przystąpił do umacniania władzy królewskiej i ukrócenia samowoli feudalnej. Zorganizował jednolitą i ściśle przez siebie kontrolowaną administrację państwową, powołał sądy królewskie (tzw. parlamenty), uporządkował system monetarny. Królewskie ordonanse (rozporządzenia) zakazywały prowadzenia prywatnych wojen oraz dochodzenia sprawiedliwości poprzez barbarzyńskie pojedynki, za pomocą których rozstrzygano spory z pominięciem właściwej procedury sądowej. Ludwik IX zreformował i usprawnił królewski aparat państwowy. Rozporządzenia z 12541256 r. zabraniały urzędnikom w prowincjach nabywania ziem na podległym im terenie oraz żenienia się z mieszkankami tych prowincji. Ordonanse te miały zapobiec powiązaniu urzędników z miejscową oligarchią feudalną. Starając się sprawiedliwie sprawować swą władzę, król powierzył kontrolę nad lokalnymi urzędnikami specjalnym wysłannikom, wywodzącym się głównie z zakonów żebraczych, którzy od 1247 r. objeżdżali kraj i zbierali skargi od ludności. Nieuczciwi urzędnicy, którzy dopuszczali się nadużyć byli karani, a osoby przez nich pokrzywdzone otrzymywały odszkodowanie. Działania te przyniosły Ludwikowi dużą popularność wśród chłopów i zaowocowały powstaniem tzw. ruchu pastuszków – chłopi zorganizowali wyprawę do Egiptu w celu uwolnienia króla z niewoli.

W czasie panowania Ludwika IX znacznie rozbudowały się francuskie miasta, dzięki wielu przywilejom komunalnym i swobodom handlowym.

Ludwik IX otaczał opieką zgromadzenia zakonne, szczególnie głoszący zasady ubóstwa i ascezy żebraczy zakon franciszkanów. Wspierał budownictwo sakralne (m.in. kaplica Saint-Chapelle) i obronne, a także działalność uniwersytetu w Paryżu, zwanego od II połowy XIII w. Sorboną (nazwa pochodzi od nazwiska spowiednika Ludwika IX –  Roberta Sorbona, który był fundatorem jednego z kolegiów uniwersytetu). Na paryskiej uczelni, która była głównym ośrodkiem teologicznym, działali w tym czasie najwybitniejsi teologowie i filozofowie zachodniej Europy, m.in. Tomasz z Akwinu.


Ludwik IX wydający wyrok sądowy

Polityka zagraniczna Ludwika IX miała charakter pokojowy. Władca ten cieszył się przy tym dużym autorytetem moralnym i był często powoływany na arbitra w sprawach międzynarodowych, m.in. w sporze między papieżem Innocentym IV a cesarzem Fryderykiem II, a także w sporze króla angielskiego Henryka III z poddanymi. Na mocy traktatu z 1258 r. Ludwik włączył do domeny królewskiej Langwedocję.

Ludwik IX był władcą bardzo religijnym i pobożnym, szczerze oddanym sprawom wiary. Daleki był jednak od bezkrytycznego ulegania papiestwu, zwłaszcza w sprawie obsadzania biskupstw czy zwolnienia duchowieństwa od sądów świeckich. Potrafił również krytykować papieża za jego nieprzejednaną postawę w sporze z cesarzem Fryderykiem II.

Na wieść o opanowaniu Jerozolimy przez sułtana Egiptu (1244), Ludwik IX zorganizował siódmą wyprawę krzyżową (1248–54) i stanął na jej czele. W krucjacie tej wzięli udział wyłącznie rycerze francuscy. Mimo mężnej postawy króla, wyprawa zakończyła się niepowodzeniem, a on sam przez pewien czas był więziony w Egipcie. Po powrocie do Francji (1254) Ludwik nie pogodził się z porażkami chrześcijan w Ziemi Świętej i wciąż dążył do zorganizowania kolejnej krucjaty.


Ludwik IX wyruszający na krucjatę

Po zajęciu przez egipskich mameluków Antiochii (1268), król w 1270 r. zorganizował ósmą, i jak się okazało, ostatnią wyprawę krzyżową. Zaraza, jaka wybuchła wśród krzyżowców po wylądowaniu w Tunisie, zdziesiątkowała Francuzów. Dotknięty chorobą, życie stracił również król Ludwik IX. Po jego śmierci władzę przejął jego syn – Filip III Śmiały. Już w 1297 r. Ludwik IX został włączony w poczet świętych Kościoła powszechnego.


Śmierć Ludwika IX

Król Ludwik IX Święty

WAŻNE DATY:

1226

koronacja Ludwika IX na króla Francji

1242

początek samodzielnych rządów Ludwika

1244

opanowanie Jerozolimy przez sułtana Egiptu

1248–1254

siódma krucjata pod przywództwem Ludwika IX

1258

przyłączenie Langwedocji do Francji

1270

ósma wyprawa krzyżowa zorganizowana przez Ludwika IX; śmierć króla w Tunisie

1297

kanonizacja Ludwika IX Świętego

 

 

powrót do początku strony