Karol I,
Karl Thomas Robert Maria Franziskus Georg Bahnam von Habsburg-Lothringen
(ur. 1887 r., zm. 1922 r.)

Panujący w latach 1916–18 ostatni cesarz austriacki i król węgierski (jako Karol IV). Był wnukiem brata Franciszka Józefa I. Pochodził z dynastii habsbursko-lotaryńskiej. Błogosławiony Kościoła powszechnego (z gr. katholikos – powszechny) od 2004 r.

Karol urodził się 17 VIII 1887 r. na zamku Persenbeug (Dolna Austria). Jego rodzicami byli arcyksiążę Otto z dynastii habsbursko-lotaryńskiej i księżniczka Maria Józefa, córka króla Saksonii.

Młody Karol wychowywany był w duchu katolickim. Od najmłodszych lat wykazywał duże przywiązanie do swej religii. Początkowo nauki pobierał w domu, później kształcił się w znanym wiedeńskim gimnazjum (Schottengymnasium) i na uniwersytecie Karola w Pradze. W 1905 r. rozpoczął regularną służbę wojskową.

W 1911 r. ożenił się z księżniczką Zytą Parmeńską z Burbonów. Z tego szczęśliwego i przykładnego małżeństwa urodziło się ośmioro dzieci, w tym najstarszy syn Otto von Habsburg.

Po zamordowaniu w Sarajewie arcyksięcia Franciszka Ferdynanda (28 VI 1914) Karol został następcą tronu austro-węgierskiego. Po wybuchu I wojny światowej (28 VII 1914) był w latach 1914–16 dowódcą sztabowym na froncie.  

W XI 1916 r. Karol został wezwany do Wiednia, gdyż stan zdrowia 86-letniego cesarza Franciszka Józefa I uległ pogorszeniu. Kiedy po blisko 68 latach panowania Franciszek Józef I zmarł (21 XI 1916), Karol I został cesarzem Austrii a 30 XI tegoż roku koronowano go na "Apostolskiego Króla Węgier".


Herb Austro-Węgier

Nowy cesarz, który objął władzę w niezwykle trudnej sytuacji politycznej, właściwie nie był zainteresowany udziałem monarchii habsburskiej w wojnie. W 1917 r., bez wiedzy Niemiec, podjął nawet tajne rokowania pokojowe z Francją, jednak nie zakończyły się one powodzeniem.

16 X 1918 r. Karol I wydał Manifest Narodów, w którym zapowiadał utworzenie z monarchii austro-węgierskiej państwa związkowego, w skład którego miały wchodzić poszczególne państwa narodowe na zasadach federacji. Jak się jednak wkrótce okazało starania cesarza nie były w stanie zapobiec rozpadowi monarchii, ponieważ wśród poszczególnych nacji ją zamieszkujących coraz silniejsze były dążenia do tworzenia samodzielnych państw narodowych. 28 X 1918 r. Karol I zaoferował aliantom separatystyczny pokój, a 3 XI doszło do zawieszenia broni w Padwie. W wyniku rewolucji Karol I zmuszony został do zrzeczenia się władzy w Austrii (11 XI 1918) i na Węgrzech (13 XI) choć formalnie nie abdykował, gdyż panowanie traktował jako misję i zadanie powierzone mu przez Boga.


Karol I wśród żołnierzy

W 1921 r. Karol podjął dwie próby odzyskania korony węgierskiej, jednak te zakończyły się niepowodzeniem, gdyż Karol nie chciał doprowadzać do wybuchu wojny domowej. Decyzją Ententy został wygnany na Maderę, gdzie pozbawiony tytułów i majątku żył w trudnych warunkach. Wkrótce zapadł na zapalenie płuc i zmarł 1 IV 1922 r. licząc niespełna 35 lat.
                                         
W 2004 r. papież Jan Paweł II ogłosił Karola I błogosławionym Kościoła katolickiego. Nie obyło się przy tym bez pewnych sprzeciwów, szczególnie we Włoszech, gdzie pamiętano klęski armii włoskiej w czasie I wojny światowej zadane nie tylko przez Niemców ale także przez sprzymierzonych z nimi Austriaków. Jednakże wnikliwie przeprowadzony proces beatyfikacyjny (rozpoczęty w 1949 r.) wykazał, że Karol I Habsburg nie tylko wiódł przykładne życie chrześcijańskie ale w czasie działań wojennych usilnie dążył do przywrócenia pokoju współpracując na tym polu z papieżem Benedyktem XV. Przebywając na froncie zawsze nakazywał swym oficerom by dbali o żołnierzy, jeńców wziętych do niewoli kazał traktować z szacunkiem a rannych przeciwników nie pozbawiać życia. Surowo zabraniał wszelkich rabunków i rozbojów. 

Jako cesarz dążył do wcielenia w życie społecznej nauki Kościoła, zawartej w encyklice Rerum novarum Leona XIII z 1891 r.


Karol I Habsburg – ostatni cesarz austriacki i król węgierski

Karol I, ostatni cesarz austriacki, zakończył rządy Habsburgów, jednej z najpotężniejszych i  najdłużej panujących dynastii.


Karol I z żoną Zytą i najstarszym synem Ottonem

WAŻNE DATY:

1914 (28 VI)

–

zamach w Sarajewie, zamordowanie arcyksięcia Franciszka Ferdynanda

1914 (28 VII)

–

początek I wojny światowej

1916

–

objęcie tronu austro-węgierskiego przez Karola I po śmierci Franciszka Józefa I

1918 (X)

–

wydanie Manifestu Narodów

1918 (XI)

–

zrzeczenie się przez Karola I władzy w Austrii (11 XI) i na Węgrzech (13 XI)

1921

–

dwie nieudane próby odzyskania tronu węgierskiego

1922

–

śmierć Karola I

  

powrót do początku strony