PEDOSFERA – GLEBY w Europie

PEDOSFERA – GLEBY
na Świecie, w Polsce

__________

W Europie występują gleby z czterech pasów klimatyczno-glebowych: polarnego, borealnego, subborealnego i subtropikalnego (nie ma tylko gleb z pasa tropikalnego).
Pas polarny zajmuje niewielką powierzchnię i reprezentowany jest głównie przez gleby tundrowe. Pokrywają one północne wybrzeża kontynentu i Góry Skandynawskie. Gleby arktyczne występują jedynie na wyspach Oceanu Arktycznego, w nielicznych miejscach odsłoniętych spod lodu.

EUROPA – GLEBY

Pas borealny obejmuje większą część Europy Północnej. Zdecydowanie dominują w nim gleby bielicowe – zwłaszcza w Rosji i na Półwyspie Skandynawskim. Gleby darniowe wytworzyły się tylko na północnych wybrzeżach Norwegii i na Islandii. Natomiast szare gleby leśne biegną wąskim pasem przez środkową Ukrainę i Rosję.

Pas subborealny można podzielić na dwie części: wilgotną zachodnią – od Francji po Półwysep Bałkański – w której przeważają gleby brunatne i suchą wschodnią – obejmującą Ukrainę, południową Rosję, a także Nizinę Węgierską – gdzie rozwinęły się bardzo urodzajne czarnoziemy (poza nimi w skrajnie suchym klimacie nad Morzem Kaspijskim wytworzyły się gleby kasztanowe i buroziemy półpustyń).

Europę Środkową, w tym Polskę, pokrywa kompleks gleb bielicowych i brunatnych. Jest to swego rodzaju strefa przejściowa między pasem borealnym a subborealnym.

Pas subtropikalny zajmuje południową część kontynentu – Basen Morza Śródziemnego. Reprezentowany  jest on w zasadzie wyłącznie przez gleby cynamonowe. Jedynie lokalnie na niewielkich powierzchniach, w nieco bardziej suchym klimacie (np. wewnątrz Półwyspu Iberyjskiego) pojawiają się gleby szarocynamonowe i bure.

Gleby astrefowe w Europie to głównie mady i górskie gleby inicjalne.
Mady na większych powierzchniach występują w dolinach dużych rzek – Dunaju, Wołgi, Renu, Padu, Dniepru, Wisły. Intensywnie użytkowane rolniczo są mady morskie, czyli marsze,  które powstały przede wszystkim w Holandii na osuszonych polderach.
Górskie gleby inicjalne w znacznym stopniu pokrywają zbocza Alp, Karpat, Pirenejów i innych gór. Miejscami na skałach węglanowych wykształciły się żyzne rędziny, np. na wapiennych wybrzeżach Adriatyku.

powrót na początek strony