SŁOWNIK HISTORYCZNY||||||||||||||||||||||||absolutum dominium
absolutyzm
anarchia
archeologia
archiwum
artykuły henrykowskie
autonomia
arystokracja absolutum dominium – (z łac. nieograniczona władza) w Polsce od XVI do XVIII w. szlachta określała w ten sposób dążenia królów do wzmocnienia władzy monarszej i ostro sprzeciwiała się każdej próbie podejmowanej w tym kierunku przez panujących absolutyzm – forma rządów polegająca na nieograniczonej władzy monarchy, który wydaje prawa i rządzi państwem bez jakiejkolwiek kontroli; w Polsce a. nigdy się nie przyjął anarchia – stan nieporządku i chaosu w państwie; dezorganizacja spowodowana brakiem władzy lub jej bezsilnością archeologia – nauka badająca dzieje ludzkości na podstawie źródeł materialnych (na przykład wykopalisk archeologicznych) archiwum – 1) zbiór akt, dokumentów, pism, które utraciły wartość użytkową, jednak zasługują na zachowanie ze względu na swoje znaczenie, np. jako źródło historyczne; 2) miejsce przechowywania, konserwacji i udostępniania materiału archiwalnego artykuły henrykowskie – zbiór przepisów prawnych ułożony na sejmie elekcyjnym w 1573 r., określający zasady ustroju Rzeczpospolitej, mówiący o wolnej elekcji, warunkach nakładania podatków i ceł, prowadzenia wojen i wypowiadaniu królowi posłuszeństwa; a. h. zaprzysięgane były począwszy od Henryka Walezego; patrz: pacta conventa autonomia – 1) samodzielność, samostanowienie; 2) szerokie uprawnienia samorządowe jakiegoś terytorium w ramach państwa arystokracja – magnateria, wysoka szlachta rodowa, najwyższa warstwa społeczna w ustroju feudalnym, obdarzona przywilejami stanowymi i dziedzicznymi tytułami |
