POEZJA JAKOBIŃSKA – JAKUB JASIŃSKI

Jakub Jasiński

W 1789 r. (po Wielkiej Rewolucji Francuskiej) modny stał się klub jakobinów, jego nazwa wywodzi się od miejsca posiedzeń (klasztor św. Jakuba w Paryżu). W klubie zasiadała postępowa szlachta i rewolucyjnie nastawiona burżuazja. Głosili radykalne hasła: Wolność Równość Braterstwo, Wojna pałacom, pokój chatom.

Jakobini wykorzystując malejące poparcie społeczeństwa dla rządzących żyrondystów zdecydowali się obalić rząd. Swoje rządy oparli na dyktaturze i zaczęli szerzyć terror, ścigali wszystkich, którzy mieli związek z królem.

Również w Polsce pojawili się jakobini domagający się wolności i równości stanów. Odbiło się to echem w polskiej literaturze. Nurt jakobiński zwany był również rewolucyjnym. Jego przedstawicielem był Jakub Jasiński.

WIERSZ W CZASIE OBCHODZONEJ ŻAŁOBY PRZEZ DWÓR POLSKI PO LUDWIKU XVI

Ludwik XVI

Utwór nawiązuje do wydarzenia ze stycznia 1793 r., kiedy to został ścięty Ludwik XVI. Podmiot liryczny zwraca się do społeczeństwa polskiego ze słowami: Niech zginą króle, a świat będzie wolny. Głosi również równość stanową i twierdzi: Wszyscy ludzie są równi, czy król, czy poddany/ Jak kto prawu zawinił, tak będzie karany. W utworze widoczny jest sprzeciw wobec monarchii, krytyka władzy królewskiej i żałoby po Ludwiku XVI: Ludwik zginął, tak chciała krajowa ustawa/ żałujmy go jak człeka, lecz szanujmy prawa. Za złapanie autora tego wiersza król Stanisław August wyznaczył nagrodę 1000 dukatów, jednak Jasiński jako autor nie został ujawniony.

Cechy poezji jakobińskiej:
– wzywanie do równości i wolności dla wszystkich ludzi – forma odezwy;
– domaganie się poszanowania praw i sprawiedliwości;
– wygłaszanie skrajnych poglądów;
– krytyka monarchii (antymonarchizm);
– cel propagandowy;
– prosty, komunikatywny styl.

Oprócz Jasińskiego twórcami poezji jakobińskiej byli: Franciszek Zabłocki i Julian Ursyn Niemcewicz.

powrót do początku strony