|
TEMATYKA UTWORÓW, IDEE LITERATURY OŚWIECENIA: – | krytyka sarmatyzmu, magnaterii i kleru (Monachomachia, Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, Powrót posła, publicystyka Staszica i Kołłątaja etc.); | – | opis wyzyskiwania chłopów (Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, Monachomachia, Powrót posła, Żona modna etc.); | – | walka o nowożytny model Polski (Do króla, Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, Mazurek Dąbrowskiego etc.); | – | krytyka obyczajów oświeceniowych (Malarze, Żona modna, Powrót posła etc.); | – | powrót do natury (Laura i Filon); | – | patriotyzm (Mazurek Dąbrowskiego, publicystyka Staszica i Kołłątaja etc.); | – | dydaktyczny charakter literatury – hasło bawiąc – uczyć (do realizacji tych idei wykorzystywano rozmaite gatunki literackie – bajki, satyry, komedie, poemat heroikomiczny). Nauka poprzez śmiech: I śmiech niekiedy może być nauką, kiedy się z przywar, nie z osób natrząsa (Monachomachia); także w Powrocie posła cel dydaktyczny realizowany był za pomocą ośmieszania. |
TRZY KIERUNKI LITERATURY – | klasycyzm – ogólnoeuropejski prąd kulturalno-literacki nawiązujący do wzorów antycznych; największy rozkwit przypadał na XVII i XVIII w. we Francji; realizowanie zasady decorum (styl musiał odpowiadać gatunkowi); ukazana rzeczywistość miała cechować się harmonią, symetrią, umiarem i spokojem, pisarze klasycyzmu starali się dotrzeć do istoty rzeczy, do tego, co ogólne i powszechne; język prosty i komunikatywny; cel: uczyć i bawić; wzorzec osobowy: człowiek oświecony, np. Podkomorzy w Powrocie posła. | – | sentymentalizm – twórcą był Jan Jakub Rousseau; prąd ten był reakcją na klasycyzm; łączy się z sensualizmem; nawiązywał do natury, uczuć wewnętrznych jednostki, poruszał tematy miłosne, religijne i patriotyczne; język barwny, patetyczny, emocjonalny; cel: wzruszać; wzorzec osobowy: człowiek sentymentalny, czuły kochanek, np. Filon z Laury i Filona. | – | rokoko – ostatnia faza baroku, prąd artystyczny i literacki, nie był nigdy głównym kierunkiem w sztuce. Związany ze środowiskiem dworskim, powstał jako wyraz sprzeciwu wobec klasycyzmu oraz dydaktyzmu oświecenia; związany ze środowiskiem dworskim; sztuka i literatura jako zabawa, gra towarzyska, intelektualny popis. Język bogaty, kwiecisty, wykwintny, cel: zabawa, wzorzec osobowy: dworzanin. |
powrót do początku strony |
