|
ARTUR SCHOPENHAUER 
Żył w latach 1788–1860; urodził się w Gdańsku, zmarł we Frankfurcie. Jego główne dzieło to Świat jako wola i wyobrażenie. Punktem wyjścia filozofii Schopenhauera była teoria mówiąca, że nie ma świata obiektywnie istniejącego (świat jest moim wyobrażeniem) – ludzie chcą wierzyć, że świat istnieje. Wola człowieka jest siłą niematerialną, kosmiczną, irracjonalną, jest pędem, zaprzeczeniem rozumu. Według filozofa wola życia, która pcha człowieka do działania, jest bez sensu. Schopenhauer doradzał człowiekowi odwrócenie się od świata, ucieczkę od rzeczywistości. Człowiek powinien walczyć z wolą, gdyż nie może osiągnąć szczęścia. Życie przemija, nieuchronnie zmierza do śmierci, a rzeczywistość jest źródłem bólu i cierpienia. Filozof proponował następujące sposoby ucieczki od rzeczywistości (czyli wyzbycia się męki istnienia lub chociaż jej złagodzenia):
1. | Wyzbycie się potrzeb i pożądań, izolacja od świata, osiągnięcie stanu wewnętrznego spokoju – nirwany. | 2. | Współczucie innym, dzięki któremu zapomina się o swoim cierpieniu. | 3. | Kontemplacja lub tworzenie sztuki, odrywamy się wtedy od rzeczywistości. |
Filozofia Schopenhauera nie pomagała człowiekowi poznać świata – człowiek może poznać tylko siebie i swoje wyobrażenie o świecie, nic więcej. Filozofia ta była podstawą dekadentyzmu.FRYDERYK NIETZSCHE 
Żył w latach 1844–1900; był genialnym dzieckiem pochodzenia polskiego. Z wykształcenia był filologiem klasycznym. Jest autorem takich dzieł jak: Tako rzecze Zaratustra, Poza dobrem i złem, Ecce homo (wydane pośmiertnie). Nietzsche dokonał przewartościowania wartości. Wychodząc od krytyki moralności mieszczańskiej, zakwestionował dotychczasową hierarchię wartości, na szczycie której były: litość, sprawiedliwość, równość, wolność. W zamian za to ogłosił kult życia, tężyzny fizycznej i "woli mocy" człowieka. Wprowadził relatywizm moralny, twierdząc, że nie ma obiektywnej moralności. Rozdzielił moralność na dwa rodzaje:
– moralność panów (zwycięzców)
– moralność niewolników (zwyciężonych).
Panowie są silni, dostojni, stanowczy, bezwzględni i pewni siebie. Wyznają zasadę: to, co jest dobre dla mnie, jest dobre w ogóle. Moralność panów jest samogloryfikacją, pan żyje poza dobrem i złem, nikt nie może go oceniać. Natomiast niewolnicy najwyżej cenią miłość, litość, altruizm i wrażliwość, są słabi. Filozof uważał, że ludzkość jest zdominowana przez niewolników, ale kiedyś nadejdzie czas panów. Nietzsche, pogardzając słabym, pesymistycznie nastawionym człowiekiem, stworzył koncepcję nadczłowieka (űbermensch) – jednostki silnej, powołanej do rządzenia, należącej do "rasy panów", winnej tworzyć "państwo nadludzi". Jak łatwo się domyślić, filozofia Nietzschego została później wykorzystana przez Adolfa Hitlera. HENRI BERGSON 
Żył w latach 1859–1941; filozof ten był laureatem literackiej Nagrody Nobla. Jego główne dzieło to Ewolucja twórcza. Bergson głosił intuicjonizm i koncepcję elane vitale (tzw. siły witalnej). W myśl intuicjonizmu świata nie można poznać ani przez doświadczenie, ani przez racjonalne myślenie, lecz jedynie za pomocą intuicji. Intuicja jest przeciwieństwem intelektu, nieuświadomioną biologiczną siłą, rodzajem instynktu. Jeśli człowiek sobie uświadomi, że posiada intuicję – opanuje ją i dzięki temu pozna świat. Rzeczywistość jest bowiem w ciągłym ruchu, jest chaotyczna i zmienna. Rozum ją zatrzymuje i porządkuje, przez co – w przeciwieństwie do intuicji – zafałszowuje obraz świata. Z kolei elan vitale to siły wewnętrzne, które tkwią w człowieku. Wynika z nich ciągły rozwój jednostki i z nich pochodzi energia nią kierująca. Jak widać – bergsonizm to filozofia życia, wolności i intuicji. powrót do początku strony |
