|
Urodził się w 1878 r. we Lwowie, zmarł w 1957 r. w Skarżysku-Kamiennej. Nazywany jest poetą trzech pokoleń – tworzył w Młodej Polsce, dwudziestoleciu międzywojennym oraz w okresie powojennym. Studiował na Uniwersytecie Lwowskim prawo, filozofię i romanistykę. Wiele tłumaczył (m.in. pisma Nietzschego). Lata wojny (1915–1918) spędził w Charkowie. Po wojnie mieszkał w Warszawie, współredagował miesięcznik Nocny Przegląd Literatury i Sztuki. Okres okupacji hitlerowskiej i powstania spędził w stolicy. Był laureatem licznych nagród literackich. Napisał: Sny o potędze (1901), Dzień duszy (1903), Ptakom niebieskim (1905), Gałąź kwitnąca (1908), Uśmiechy godzin (1910), W cieniu miecza (1911), Łabędź i lira (1914), Ścieżki polne (1919), Michał Anioł (1934), Barwa miodu (1936) i in. Po wojnie wydał tom: Martwa pogoda (1946), Wiklina (1954), Dziewięć muz (1958).
DESZCZ JESIENNY Muzyczność, rytm: – | powtarzalność głosek (eufonia), powtarzają się głoski szumiące (onomatopeje) | – | powtarzalność wyrazów (anafora) | – | ciągi epitetów | – | powtarzają się zestawienia słów (refren). |
Wydarzenia, obrazy: – | obraz padającego deszczu jesienią | – | obraz bezkresnej pustyni | – | groby, mary senne | – | motyw pogrzebu | – | motyw rozstania | – | śmierć nędzarza, pożar, spalone dzieci | – | szatan zmieniający świat w pustynię, szatan płaczący strwożon własnym dziełem |
Wniosek: smutne, przygnębiające, tragiczne i budzące grozę wydarzenia. Stany psychiczne: – | jęk, płacz, rozpacz, smutek, żałoba | – | życie tułacza | – | samotność, pęknięte serce, płacz | – | ponury szał | – | trwoga, przerażenie, łkanie, łzy |
Wniosek: wymienione wszystkie stany psychiczne kojarzące się z nieszczęściem.Kolory, światło: – | światło szare, mgliste, ciemne | – | cienie | – | chmurny dzień, mrok |
Wniosek: brak żywych kolorów, przygnębiające, przytłumione barwy. Nastrój: – | ponury | – | przygnębiająca monotonia, chwilami budzi grozę |
Z pozoru wiersz wydaje się być typowym utworem prezentującym pesymistyczne, ponure nastroje epoki. Znaleźć można w nim jednak elementy niedekadenckie, takie jak współczucie dla nieszczęść ludzkich i zainteresowanie problemami innych. Znamienny jest również nietypowy obraz szatana – płaczącego, wrażliwego. Jest on symbolem zła ewoluującego w kierunku dobra.KOWAL Jest to wiersz (sonet) o kształtowaniu się osobowości człowieka. Podmiot liryczny analizuje swoje przeżycia, myśli. Stara się kształtować swoją osobowość, by była silna, heroiczna. Obawia się własnej słabości, wolałby umrzeć niż żyć jako człowiek słaby, skażony dekadentyzmem. Nastrój wiersza jest dynamiczny i podniosły. Widoczne są związki z filozofią Nietzschego. CURRICULUM VITAE Jest to życiorys podmiotu lirycznego, zmieniającego się wraz z upływającym czasem. Najpierw był niezaradny, potem melancholijny i smutny, a dopiero w wieku dojrzałym uwolnił się od dekadentyzmu i nauczył się doceniać prostotę życia. Radość i optymizm czerpał z doświadczania sztuki antycznej i przyrody. Dzięki temu osiągnął spokój ducha i natchnienie. W utworze widoczne są związki ze starożytnością i renesansem (epikureizm, stoicyzm, humanizm). KOCHAĆ I TRACIĆ Wiersz jest refleksją o przemijaniu i zmienności życia. W człowieku jest siła, która pozwala mu podnosić się po różnych porażkach. Podmiot liryczny zauważa wiele sprzeczności, jakie istnieją w człowieku w ciągu całego życia. Z punktu widzenia wszechświata nasz żywot jest niczym, a dla człowieka jest najcenniejszym darem: Oto jest życie – nic, a jakby dosyć. Podmiot liryczny przekonuje, że w człowieku istnieje dążenie do czegoś cennego, do miłości, do szczęścia i chociaż nic po nas nie zostanie, warto żyć. Wymowa wiersza jest optymistyczna i – równocześnie – bardzo trzeźwa i realistyczna. PRZEDŚPIEW Tytuł oznacza preludium śpiewu, a w antyku śpiew łączył się z poezją. Wiersz jest więc wstępem, programem twórczości. Podmiotem lirycznym jest mędrzec i artysta. Jest doświadczony i ma świadomość, że życie jest cierpieniem, a mimo to chwali je. Wyznaje swą miłość do przyrody (postawa franciszkańska) i fascynację różnorodnością, kontempluje świat. Podmiot twierdzi, że życie i śmierć przeplatają się, zło nie jest wieczne. Trawestuje (przetwarza) słowa Terencjusza: Żyłem i z rzeczy ludzkich nic nie jest mi obce (główna myśl humanizmu) – trzeba mieć szacunek do tajemnicy życia, najlepiej osiągnąć stan wewnętrznego spokoju, mądrego smutku. Utwór ten to najpełniejsza deklaracja humanizmu – wiary w człowieka, postawy zgody na świat, afirmacji przyrody. powrót do początku strony |
