Kazimierz Jagiellończyk 
Kazimierz Jagiellończyk (1427–1492), wielki książę litewski od 1440 r., król polski od 1447 r., syn Władysława Jagiełły, z dynastii Jagiellonów. Po śmierci Władysława Warneńczyka (1444), nastał w Polsce okres bezkrólewia. W roku 1447 Kazimierz koronował się na króla Polski, zapewniając wcześniej Litwie niepodzielność terytorialną i równouprawnienie w stosunku do Korony. Rządy w Polsce oparł na rycerstwie wielkopolskim, dążąc jednocześnie do ograniczenia wpływów biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego i panów małopolskich. Zdobył poparcie średniej szlachty, której przywilejami cerekwicko-nieszawskimi (1454), zapewnił duży wpływ, poprzez działalność sejmików ziemskich. W 1454 r. na prośbę delegacji Związku Pruskiego ogłosił przyłączenie Prus do Polski. Akt inkorporacji oznaczał wybuch wojny polsko-krzyżackiej, która trwała w latach 1454-66 (wojna trzynastoletnia). Po jej zakończeniu podpisano pokój w Toruniu (1466), na mocy którego do Polski przyłączono tzw. Prusy Królewskie, w skład których wchodziły Pomorze Gdańskie, ziemie chełmińska i michałowska, Elbląg, Malbork, Warmia. Pozostała część państwa krzyżackiego jako Prusy Krzyżackie, stała się lennem polskim. W 1456 r. Kazimierz wykupił księstwo oświęcimskie i zhołdował księstwo zatorskie, a w latach 1462–76 przyłączył do Polski część Mazowsza: ziemię rawską, gostyńską, bełską i sochaczewską. W roku 1454 Kazimierz Jagiellończyk poślubił córkę Alberta II Habsburga, Elżbietę Rakuszankę, zwaną „matką królów”, z którą doczekał się licznego potomstwa. Ich najstarszy syn, Władysław Jegiellończyk został królem Czech (1471) a następnie Węgier (1490). Trzej inni synowie, Jan Olbracht, Aleksander i Zygmunt byli królami polskimi, natomiast wcześnie zmarły królewicz Kazimierz, został uznany za świętego i stał się patronem Litwy. Najmłodszy syn, Fryderyk, został arcybiskupem gnieźnieńskim i kardynałem. Poprzez małżeństwa swych córek Jagiellonowie związali się z największymi dynastiami panującymi w Europie. Kazimierz Jagiellończyk był jednym z najwybitniejszych polskich władców, pozostawił kraj w rozkwicie gospodarczym i kulturalnym. W okresie jego panowania działał Wit Stwosz, a także słynny historyk Jan Długosz, który był nauczycielem królewskich synów. Polska w tym czasie stała się jednym z najpotężniejszych państw w Europie. WAŻNE DATY: | 1447 | – | koronacja Kazimierza na króla Polski, koniec bezkrólewia | 1454-66 | – | wojna trzynastoletnia | 1454 | – | przywileje cerekwicko-nieszawskie | 1462-76 | – | wcielenie do Polski części Mazowsza | 1466 | – | pokój w Toruniu, włączenie do Polski Prus Królewskich, Prusy Książęce stają się polskim lennem | | | |
|
|
