Jan Olbracht 
Jan Olbracht (1459–1501), król polski od 1492 r., syn Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki, z dynastii Jagiellonów. W latach 1491–98 władał księstwem głogowskim. Po śmierci Macieja Korwina (1490) podjął walkę o tron węgierski. (Jan został jednak ostatecznie pokonany przez Stefana Zapolyę pod Preszowem w 1491 r., a tron objął jego starszy brat Władysław Jagiellończyk). Jan Olbracht, objąwszy tron polski po śmierci ojca (1492), szukał oparcia w średniej szlachcie. Na sejmie w 1493 r. doszło do utworzenia, oprócz istniejącej rady królewskiej, zwanej senatem, osobnej izby poselskiej, złożonej z przedstawicieli sejmików. W 1494 r. Jan Olbracht wykupił księstwo zatorskie a w 1495 przyłączył do Polski księstwo płockie. W 1496 r. pod naciskiem szlachty wydał przywilej piotrkowski, zakazujący nabywania dóbr ziemskich przez mieszczan i ograniczający wychodźstwo chłopów ze wsi. Coraz większe zagrożenie tureckie skłoniło króla do podjęcia wyprawy na Mołdawię, która dążyła do uniezależnienia od Polski. Wyprawa zakończyła się jednak klęską polskiego pospolitego ruszenia. Po nieudanym oblężeniu Suczawy, wycofujące się wojska polskie zostały rozgromione pod Koźminem na Bukowinie (stąd powiedzenie „za króla Olbrachta wyginęła szlachta”). Odtąd Hospodarstwo Mołdawskie stało się lennem tureckim. W roku 1499 w Wilnie zawarta została unia polsko-litewska, na mocy której oba niezależne państwa zobowiązały się do udzielania wzajemnej pomocy przeciw wrogom zewnętrznym. Jan Olbracht zmarł nagle w 1501 r., w trakcie przygotowań do wojny z Krzyżakami. WAŻNE DATY: | 1491-98 | – | rządy Jana Olbrachta w księstwie głogowskim | 1492 | – | koronacja Jana Olbrachta na króla Polski | 1494 | – | wykupienie księstwa zatorskiego | 1495 | – | przyłączenie księstwa płockiego do Polski | 1496 | – | przywilej piotrkowski dla szlachty | 1497 | – | klęska wyprawy mołdawskiej, Hospodarstwo Mołdawskie lennem tureckim | 1499 | – | unia polsko-litewska w Wilnie | | | |
|
|
