Stanisław Leszczyński
Stanisław Leszczyński (1677–1766), król polski w latach 1704–09 i 1733, syn wpływowego magnata wielkopolskiego Rafała Leszczyńskiego. Podczas wojny północnej (1770–21) był w opozycji do Augusta II Mocnego. W 1704 roku został wybrany pod presją Karola XII, króla Szwecji na króla polskiego. Doszło wtedy do powstania w Polsce dwóch zwalczających się obozów – jednego, popierającego Augusta i drugiego, opowiadającego się za Stanisławem Leszczyńskim. Narastał chaos wewnętrzny, szlachta często zmieniała orientację polityczną („od Sasa do Lasa”). Jednocześnie trwająca w tym czasie wojna północna powodowała ogromne spustoszenia w Rzeczpospolitej, która stała się areną dla obcych armii. Po klęsce Szwedów pod Połtawą (1709) tron polski odzyskał August II Mocny, a Stanisław Leszczyński został zmuszony do opuszczenia kraju. W 1725 r. córka Leszczyńskiego, Maria, poślubiła króla Francji Ludwika XV. Po śmierci Augusta II (1733), dzięki poparciu swego zięcia, Stanisław Leszczyński powrócił do Polski i wybrany został na króla. Rosja i Austria nie zamierzały jednak rezygnować ze swych wpływów w Polsce. W 1734 r. doszło do wybuchu wojny sukcesyjnej polskiej. Interweniująca armia rosyjska i oddziały saskie zmusiły prawowitego króla do opuszczenia Warszawy, wprowadziły na polski tron Augusta III Sasa i pokonały popierających Leszczyńskiego konfederatów dzikowskich. Stanisław Leszczyński ponownie opuścił Polskę, nie doczekał się bowiem pomocy Francji, która jak się okazało w rzeczywistości, sprawę tronu polskiego wykorzystała jedynie jako pretekst do walki z Austrią o hegemonię w Europie. W 1736 r. Stanisław Leszczyński abdykował, ale zachował tytuł króla polskiego. Otrzymał w dożywotnie władanie księstwo lotaryńskie, gdzie był dobrym gospodarzem. Był także mecenasem sztuki. Napisał traktat polityczny „Głos wolny, wolność ubezpieczający”, w którym postulował wprowadzenie w Polsce wielu reform ustrojowych. WAŻNE DATY: | 1704-09 | – | panowanie Stanisława Leszczyńskiego w Polsce pod protektoratem Karola XII, króla Szwecji | 1709 | – | klęska Szwedów pod Połtawą | 1709 | – | powrót Augusta II na tron polski | 1733 | – | ponowny wybór Leszczyńskiego na króla Polski | 1733 | – | początek wojny sukcesyjnej polskiej, interwencja Rosji, elekcja Augusta III | 1736 | – | abdykacja Stanisława Leszczyńskiego | | | |
|
|
