Strona ofertowa Wydawnictw Edukacyjnych WIKING
Jesteś
gościem portalu
Strona główna portalu
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=621
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=440
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=110
http://www.wiking.com.pl/index.php?site=testy_gim_historia_roz_1
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=348
http://www.wiking.edu.pl/sitemap.php
Powrót do poprzedniej stronyWersja do wydruku

SŁOWNIK terminów literackich

A|B|C|D|E|F|G|H|I|J|K|L|M|N|O|P|R|S|ś|T|U|V|W|Z|Ż

danse macabre
dedykacja
dialekt
dialog
didaskalia
dramat
dwudziestolecie międzywojenne
dytyramb
dzieło literackie
dziennik
dźwiękonaśladownictwo

danse macabre [wym. dans makabr] – (z francuskiego taniec śmierci) średniowieczny motyw (obraz) tańca śmierci, przedstawiający korowód postaci reprezentujących różne stany społeczne prowadzonych w tańcu przez Śmierć. Wyrażano w ten sposób pogląd, że wobec śmierci wszyscy są równi. Zobacz: alegoria.

dedykacja – odręcznie napisany lub wydrukowany w książce tekst, który wraża poświęcenie komuś utworu, podziękowanie itp. Zobacz: motto.

dialekt – odmiana języka narodowego używana na określonym terytorium (gwara) lub przez określoną grupę społeczną (żargon). W dialekcie śląskim występują na przykład słowa: starzyk – dziadek, synek – chłopiec, swaczyna – podwieczorek, kopruch – komar, strom – drzewo. W utworze literackim dialekt występuje na przykład jako środek charakteryzujący postacie lub ich środowisko.

dialog – podstawowa forma komunikacji językowej, wymiana zdań przynajmniej dwóch osób. W innym znaczeniu utwór literacki złożony z wypowiedzi kilku postaci, np. Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią lub Krótka rozprawa między Panem, Wójtem a Plebanem Mikołaja Reja. Zobacz: monolog, dramat.

didaskalia – objaśnienia i instrukcje umieszczone w dramacie przez autora na początku każdego aktu. Mogą dotyczyć wyglądu i stroju postaci, dekoracji itp. Inna nazwa to tekst poboczny.

dramat – jeden z trzech podstawowych, obok epikiliryki, rodzajów literackich. Charakteryzuje go przeznaczenie do wystawiania na scenie i wyrazista, oparta na konflikcie akcja. Jest kompozycyjnie podzielony na akty i sceny, tekst główny składa się z dialogów i monologów postaci, a wskazówki i wyjaśnienia odautorskie stanowią tekst poboczny. Elementy strukturalne dramatu: chór, didaskalia, dialog, fabuła, akcja, monolog, akt, kompozycja, inscenizacja, epilog, prolog, intryga, tekst, trzy jedności. Odmiany dramatu: tragedia, komedia, jasełka. Zobacz: struktura dzieła literackiego, scenariusz, scenopis.

dwudziestolecie międzywojenne – okres w literaturze i kulturze XX wieku po epoce Młodej Polski, którego ramy wyznaczone zostały przez koniec I wojny światowej i wybuch II wojny światowej (1918–1939). Zobacz: epoka literacka.

dytyramb – w starożytnej Grecji chóralny śpiew obrzędowy, hymn na cześć Dionizosa, z którego wywodzi się zarówno tragedia, jaki i komedia. Później utwór pełen patosu, przesadna pochwała jakiejś osoby lub zdarzenia. Zobacz: oda, liryka.

dzieło literackie – tekst, który przynależy do literatury pięknej i spełnia tzw. kryteria literackości, czyli ma charakterystyczną budowę (kompozycję), dostarcza odbiorcy wiedzy o świecie rzeczywistym i literackim oraz doznań estetycznych (kształtuje jego poczucie piękna). Inna nazwa to utwór literacki. Zobacz: autor, analiza dzieła literackiego, struktura dzieła literackiego, funkcje dzieła literackiego, geneza dzieła literackiego, kanon literacki, konwencja literacka, odbiorca dzieła literackiego.

dziennik – codzienne osobiste zapiski uzupełniane datami. Wyróżnione zostały dwa główne rodzaje: dziennik intymny (w którym przeżycia, przemyślenia autora zapisywane są wg dat, ale nie muszą tworzyć spójnej całości, fabuły) oraz dziennik podróży (pisany z dnia na dzień, ale raczej jako wypowiedź literacka niż relacja z wyprawy). Często dzienniki prowadzone przez znane osoby są wydawane jako dzieła literackie. Zobacz: pamiętnik.

dźwiękonaśladownictwo - zobacz: onomatopeja.

powrót do początku strony

Geografia | Język Polski | Historia | Przyroda | Biologia