Strona ofertowa Wydawnictw Edukacyjnych WIKING
Jesteś
gościem portalu
Strona główna portalu
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=621
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=440
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=110
http://www.wiking.com.pl/index.php?site=testy_gim_historia_roz_1
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=348
http://www.wiking.edu.pl/sitemap.php
Powrót do poprzedniej stronyWersja do wydruku

SŁOWNIK terminów literackich

A|B|C|D|E|F|G|H|I|J|K|L|M|N|O|P|R|S|ś|T|U|V|W|Z|Ż

fabuła
fantastyka
figury retoryczne
fikcja literacka
filologia
folklorystyka
fraszka
frazeologizm
funkcje dzieła literackiego

fabuła – układ zdarzeń w świecie przedstawionym, które w utworze epickim, dramatycznym bądź filmowym łączą się w opowieść o losach bohaterów (rozkładając się w czasieprzestrzeni, tworzą akcję). Fabuła może być jednowątkowa (taka, która ma jeden główny temat), jak w noweli, lub wielowątkowa (taka, która ma kilka głównych wątków, toczących się jednocześnie), jak w powieści.

fantastyka – sposób konstruowania świata przedstawionego w taki sposób, aby nie odpowiadał rzeczywistości. Polega na wprowadzeniu do utworu elementów cudowności – duchów, zjaw, niesamowitych wydarzeń. Elementy fatastyczne wykorzystał np. Adam Mickiewicz w Dziadach i Juliusz Słowacki w Balladynie. Zobacz: ballada, baśń.

figury retoryczne – sposoby kształtowania języka i stylu dzieła literackiego, które mają zapewnić wypowiedzi, zarówno jej treści, jak i kompozycji, wartość estetyczną (związaną z pięknem). Inna nazwa to środki stylistyczne. Są to m.in. absurd, alegoria, aluzja literacka, animizacja, apostrofa, anafora, epitet, epifora, elipsa, gra słów, groteska, inwokacja, ironia, metafora, onomatopeja, oksymoron, personifikacja, peryfraza, porównanie, porównanie homeryckie, powtórzenie, przerzutnia, pytanie retoryczne, symbol.

fikcja literacka – właściwość świata przedstawionego w utworze literackim, która polega na tym, że jest on wytworem wyobraźni autora (nie ma pokrycia w rzeczywistości). Fikcja jest zawsze elementem utworu literackiego, niezależnie czy jest to dzieło realistyczne, czy fantastyczne (nawet w powieści historycznej, obok faktów, prawdy historycznej, pojawiają się zdarzenia i postacie fikcyjne), w odróżnieniu od publicystyki, rozpraw, artykułów, których treść zawsze odwołuje się do rzeczywistości.

filologia – nauka o tekstach pisanych. W innym znaczeniu są to badania nad językiem i literaturą jakiegoś narodu.

folklorystyka – nauka o folklorze, czyli kulturze ludowej, zajmująca się zbieraniem i opracowywaniem zabytków twórczości ludowej (związanej ze wsią i wierzeniami ludzi ją zamieszkujących), np. podań, legend, które na początku były przekazywane ustnie. Zobacz: jasełka.

fraszka - krótki, żartobliwy utwór poetycki pisany wierszem, oparty na zabawnym pomyśle, zakończony celną puentą. Najbardziej znane polskie utwory tego gatunku to Fraszki Jana Kochanowskiego, który wprowadził tę nazwę z języka włoskiego i ustalił wzorzec (wzór, schemat) dla późniejszych twórców, np. Na lipę, O żywocie ludzkim, Ku muzom. Zobacz: poezja, liryka.

frazeologizm – połączenie wyrazowe, które na stałe weszło do codziennego użytku. Niektóre jego formy, mimo tego, że są przestarzałe, nadal funkcjonują w danym połączeniu, np. wyzionąć ducha, choć oko wykol, na chybił trafił. Ze względu na ich pochodzenie można wyróżnić frazeologizmy biblijne, np. ciemności egipskie, sól ziemi, manna z nieba; związane z mitologią, np. syzyfowa praca, pięta Achillesa; i literaturą klasyczną (kanonem literackim), np. walczyć z wiatrakami. Zobacz: związki frazeologiczne, idiom.

funkcje dzieła literackiego – stosunki, jakie nawiązują się między dziełem literackim a jego odbiorcą, czyli wpływ utworu na czytelnika. Najczęściej wymieniane funkcje to: estetyczna (poetycka), poznawcza oraz wychowawcza (dydaktyczna). Zobacz: literatura dydaktyczna, literatura parenetyczna, literatura piękna.

powrót do początku strony

Geografia | Język Polski | Historia | Przyroda | Biologia