KOMUNIKACJA – TRANSPORT I ŁĄCZNOŚĆ

na Świecie, w Europie, w Polsce
__________

Komunikacja jest działem gospodarki, który obejmuje:
- przewóz ludzi i towarów – transport,
- przekaz informacji – łączność.

Schematyczny podział na główne rodzaje transportułączności przedstawiono poniżej.

TRANSPORT

POWIETRZNY – LOTNICZY
samoloty, helikoptery, sterowce i inne statki powietrzne

WODNY
morski, śródlądowy

LĄDOWY
kolejowy, drogowy, juczny, zaprzęgowy

SPECJALNY
rurociągi, taśmociągi, linie energetyczne i in.

...

ŁĄCZNOŚĆ

TELEKOMUNIKACJA
radio, telewizja, telefonia, internet

TRADYCYJNA
poczta, prasa

__________

TRANSPORT

Lotniczy transport samolotowy jest najszybszy, ale za to najbardziej kosztowny (ze względu na duże zużycie paliwa i rozbudowaną infrastrukturę obsługującą – lotniska, centra kontroli lotów itp.). Istotną jego zaletą jest mały wpływ na zanieczyszczenie środowiska, natomiast wadą są ograniczenia w ilości przewożonych ludzi i towarów.
Transport lotniczy wykorzystuje się przede wszystkim do przewozu ludzi na duże odległości (połączenia międzykontynentalne i międzynarodowe).

Transport morski pozwala na przewóz największych ładunków, np. tysięcy ton ropy naftowej w tankowcach. Strefa przeładunku jest ograniczona do wybrzeży morskich, chociaż na niektóre większe rzeki mogą wpływać statki pełnomorskie, np. na Amazonkę do około 1000 km w głąb lądu (do portu Manaus). Transport morski wykorzystuje się na długich, międzykontynentalnych trasach. Jest tańszy od transportu lotniczego, ale za to zdecydowanie wolniejszy. Często bywa uciążliwy dla środowiska naturalnego – awarie tankowców z reguły kończą się wyciekiem ropy do morza i znacznym jego zanieczyszczeniem.
Transport śródlądowy stanowi alternatywę dla transportu lądowego – drogowego, kolejowego. Jego główną zaletą są niskie koszty przewozu. Istotny jest też mały wpływ na zanieczyszczenie środowiska. Natomiast podstawowe wady to mała szybkość oraz znacznie ograniczony zasięg.
Aby transport śródlądowy mógł rozwijać się na danej rzece, musi ona spełniać odpowiednie warunki hydrologiczne, czyli nie może zbyt często zamarzać ani mieć dużych spadków, ani znacznych wahań stanu wód. Przystosowanie rzeki, czyli regulacja biegu (zbiorniki retencyjne, śluzy) i budowa infrastruktury (nabrzeża, porty), jest na ogół kosztowne.

Transport kolejowy jest ograniczony zasięgiem linii kolejowych (torów). Jego rozwój wymaga dużych nakładów na infrastrukturę. Najbardziej opłacają się przewozy ładunków na średnich i długich trasach (wewnątrzkontynentalnych). W przewozach ludzi coraz większego znaczenia nabierają codzienne dojazdy do pracy w strefach podmiejskich. Od lat spada szkodliwy wpływ tego rodzaju transportu na środowisko – lokomotywy parowe i spalinowe zostały już niemal całkowcie wyparte przez elektryczne.
Transport drogowy używany jest głównie w komunikacji krótkodystansowej – regionalnej, lokalnej. Cechuje go możliwość dotarcia niemal do każego miejsca i z tego względu spełnia m. in. funkcję uzupełniającą dla innych rodzajów transportu (lotniczego, morskiego, kolejowego). Ma jednak spore ograniczenia co do ładowności. Znacznie też zanieczyszcza środowisko naturalne spalinami.
Transport juczny oraz zaprzęgowy polega na wykorzystaniu zwierząt (koni, wielbłądów, osłów, mułów, bydła i in.) do przewozu drobnych towarów i pojedynczych osób. Ma on zastosowanie głównie w biednych państwach, gdzie ekonomiczne możliwości korzystania z transportu mechanicznego (pociągów, samochodów, czy nawet rowerów) są znacznie ograniczone. Transportu jucznego używa się też na terenach trudnodostępnych i niezagospodarowanych, np. w górach, na pustyniach, stepach.

Transport specjalny (rurociągi, taśmociągi, linie energetyczne i in.) ma charakter branżowy i odnosi się do stosukowo wąskiej grupy “towarów”, które przysyłane są w specyficzny sposób. Na przykład rurociągami na duże odległości transportuje się ropę naftową, zaś na mniejsze – wodę (wodociągi miejskie). Taśmociągi wykorzystywane są głównie w kopalniach do krótkodystansowego transportu urobku. Linie energetyczne przesyłają prąd elektryczny na odległości do kilkuset kilometrów.
__________

ŁĄCZNOŚĆ

Telekomunikacja to wysyłanie na odległość sygnału elektrycznego, dźwiękowego, optycznego i in. Jest ona obecnie najbardziej dynamicznie rozwijającą się dziedziną w całej gospodarce. Jeszcze kilkanaście lat temu środki przekazywania informacji można było jednoznacznie podzielić na przewodowebezprzewodowe. Aktualnie podział ten w znacznym stopniu zatarł się.
Radiotelewizja, wysyłające swój sygnał najpierw poprzez nadajniki naziemne, a później satelitarne (łączność bezprzewodowa), są dostępne również w sieciach kablowych (łączność przewodowa). Telefony stacjonarne (przewodowe) zostały uzupełnione i są stopniowo wypierane przez sieci komórkowe (bezprzewodowe). Wreszcie najmłodsze “dziecko” telekomunikacji – internet – póki co działa jeszcze głównie w oparciu o łączność przewodową, ale przyszłość należy tu do rozwiązań bezprzewodowych (UMTS).

Rozwój telekomunikacji spowodował wyraźny spadek znaczenia przestarzałej łączności tradycyjnej. Usługi świadczone do niedawna wyłącznie przez pocztę są dziś dostępne gdzie indziej, w znacznie wygodniejszej formie, np. wysyłanie listów, telegramów, pocztówek skutecznie zastąpiły emaile, SMS-y, MMS-y.
Także prasa zmieniła swoje oblicze. Obniżyły się nakłady gazet i czasopism papierowych, ponieważ treści w nich publikowane zaczęły pojawiać się w tzw. mediach elektronicznych – w internecie czy na stronach teletekstowych programów telewizyjnych.

W zależności od pełnionej funkcji wyróżnia się łącznośćporozumiewawczą” i “rozsiewczą”. Ta pierwsza jest dwukierunkowa i służy do wymiany informacji między 2 odbiorcami, np. telefon, wysyłanie listów. Ta druga jest jednokierunkowa i ma na celu rozpowszechnianie informacji wysyłanej z jednego punktu do szerokiego grona odbiorców, np. radio, telewizja, prasa – są to tzw. środki masowego przekazu.
Specyficznym środkiem przekazu informacji jest internet, który z powodzeniem spełnia obie w/w funkcje. Medium to stale intesywnie się rozwija i stwarza coraz więcej nowych możliwości nie tylko w zakresie komunikacji, ale także w wielu innych dziedzinach życia – począwszy od edukacji, poprzez gry, zabawy i inne rozrywki, a na zakupach czy usługach skończywszy.

 powrót na początek strony