KOMUNIKACJA w Europie

KOMUNIKACJA
na Świecie, w Polsce

TRANSPORT w Europie
powietrzny,  wodny,  lądowy,  specjalny

ŁĄCZNOŚĆ w Europie
__________

TRANSPORT w Europie

Transport powietrzny (lotniczy) w Europie, tak jak i na świecie, służy głównie do przewozu ludzi. W zależności od długości połączeń można go podzielić na:
- międzykontynentalny,
- wewnątrzkontynentalny.

W przewozach międzykontynentalnych dominuje Europa Zachodnia. Region ten odgrywa kluczową rolę w ogólnoświatowym ruchu lotniczym – patrz mapa. Przez tamtejsze lotniska rocznie przewijają się dziesiątki milionów pasażerów. Do największych zaliczają się porty lotnicze w Londynie (Heathrow, Gatwick), Frankfurcie nad Menem, Paryżu (Charles de Gaulle, Orly), Amsterdamie (Schiphol), Madrycie, Rzymie (patrz też tabela).
Europa Zachodnia jest także ważnym węzłem tranzytowym na drodze między innymi częściami naszego kontynentu (np. Polską) a resztą świata.

O ile trasy dalekie obsługiwane są przez wielkich przewoźników (British Airways, Lufthansa, Air France, SAS, Alitalia, Aerofłot), o tyle w ruchu wewnątrzkontynentalnym, regionalnym większą rolę odgrywają tanie linie lotnicze. Ich głównymi zaletami są:
- niskie ceny – czym konkurują z dużymi liniami lotniczymi,
- szybkość połączenia – czym konkurują z transportem lądowym (kolejowym, drogowym).
Do wad zaliczają się:
- niższy standard obsługi,
- mniej dogodne połączenie z centrum miasta (samoloty tanich linii lotniczych korzystają na ogół z mniejszych, peryferyjnych lotnisk).
__________

Główne szlaki międzykontynentalnego transportu morskiego prowadzą w Europie do wybrzeży Oceanu Atlantyckiego. Szczególnie duże znaczenie ma Kanał La Manche oraz sąsiadujące z nim Morze Północne i Zatoka Biskajska. W tym rejonie mieszczą się największe porty: Rotterdam, Antwerpia, Hamburg, Amsterdam, Londyn, Southampton, Hawr, Brest (patrz też tabela). Wynika to stąd, iż obszar ten leży blisko otwartego oceanu i ma jednocześnie dogodne połączenia kolejowe i drogowe z wnętrzem kontynentu, co jest wykorzystywane w dalszym przewozie ładunków; istotną rolę odgrywa tu również wodny transport śródlądowy.
Ważny szlak morski wiedzie przez Morze Śródziemne, które wraz z Cieśniną Gibraltarską, Kanałem Sueskiem i Morzem Czerwonym stanowi drogę tranzytową w ruchu między Atlantykiem a Oceanem Indyjskim. Wzdłuż bardzo dobrze rozwiniętej linii brzegowej Morza Śródziemnego i przyległych akwenów rozmieszczone są liczne porty morskie – największym z nich jest Marsylia, poza którą wymienić trzeba jeszcze Barcelonę, Genuę, Neapol, Pireus, a także Triest (nad Adriatykiem), Saloniki (nad Morzem Egejskim), Stambuł (nad cieśniną Bosfor), Odessę (nad Morzem Czarnym).
Zdecydowanie mniejsze znaczenie w żegludze dalekomorskiej ma Morze Bałtyckie. Aby wpłynąć na jego wody należy pokonać cieśniny duńskie, co w znacznie wydłuża czas przewozu. W związku z tym bardziej korzystne jest wyładowanie towaru np. w Hamburgu czy Rotterdamie i dalsze jego przewiezienie transportem kolejowym lub drogowym do państw nadbałtyckich.

Morski transport wewnątrzkontynentalny na większą skalę rozwinął się jedynie lokalnie. Jego funkcjonowanie wymuszone zostało przez ukształtowanie poziome terenu. Promy morskie są ważnym środkiem transportu między niektórymi wyspami i półwyspami a pozostałą częścią kontynentu. Dotyczy to zwłaszcza Wielkiej Brytanii oraz Półwyspów: Skandynawskiego, Apenińskiego, Bałkańskiego, Iberyjskiego.
Wiele promów pasażerskich pływa po Morzu Bałtyckim i Kanale La Manche oraz na Morzu Śródziemnym i przyległych akwenach (gdzie ponadto spotkać można liczne statki wycieczkowe). Lokalnie, także ze względu na ukształtowanie poziome terenu, funkcjonuje kabotaż – transport wodami morskimi w obrębie jednego państwa (żegluga przybrzeżna). Przykładami mogą tu być takie kraje jak: Francja, Włochy, Ukraina.

Wodny transport śródlądowy najlepiej rozwinął się w państwach zachodnich – spotkać tam można gęstą sieć rzeczną oraz znacznie rozbudowane połączenia kanałowe. Najważniejszą arterią wodną jest Ren, ponieważ ma on korzystne warunki hydrologiczne i jednocześnie przepływa przez obszary silnie uprzemysłowione. Duisburg – miasto leżące nad Renem w Zagłębiu Ruhry – to największy europejski port śródlądowy.
Innymi ważniejszymi drogami wodnymi na naszym kontynencie są: Dunaj, Łaba, Tamiza, Sekwana, Odra, Wołga, Dniepr (patrz też mapa).
Wiele europejskich rzek połączonych jest kanałami żeglownymi, tworząc tym samym wielki system wodnych dróg śródlądowych o znaczeniu międzynarodowym. Kanał Śródlądowy (Mittelandkanal) i Kanał Marna-Ren przebiegają równoleżnikowo i łączą ze sobą dorzecza Sekwany, Renu, Wezery, Łaby, Odry. Inne kanały spinają dorzecza Renu i Dunaju (w Niemczech) oraz Sekwany, Loary, Rodanu i Garonny (we Francji).
Najgęściejsza – nie tylko w Europie, ale i na świecie – sieć kanałów śródlądowych występuje w Holandii i Belgii (w Holandii kanały stanowią 3/4 wszystkich dróg śródlądowych).
__________

Transport kolejowy w Europie coraz częściej przegrywa w konkurencji z transportem drogowym. Przewozy towarów pociągami z reguły wymagają dodatkowego przeładunku na samochód, który może dotrzeć bezpośrednio do miejsca przeznaczenia – tylko nieliczni dostawcy czy odbiorcy (np. kopalnie, elektrownie, huty, fabryki) mają własne bocznice kolejowe. W związku z tym częstokroć bardziej opłaca się wieźć towar jednym (drogowym) środkiem transportu na całej trasie (zwłaszcza krótkiej).
W przewozach ludzi na Zachodzie od dawna dominowały prywatne samochody osobowe. Natomiast w środkowej i wschodniej części kontynentu samochodów ostatnio szybko przybywa, co skutkuje spadkiem liczby pasażerów w pociągach.
Trzeba też wiedzieć, że praktycznie w każym państwie koleje muszą być dotowane, gdyż same nie są w stanie wypracować zysków równoważących poniesione koszty (a te są bardzo duże – obsługa ruchu, eksploatacja pociągów, utrzymanie całej infrastruktury). Poziom dotacji jest różny w różnych krajach, o czym można się przekonać podróżując po Europie pociągami.
Największą gęstość sieci kolejowej posiadają państwa wysoko rozwinięte (Niemcy, Szwajcaria, Belgia) oraz te o niewielkiej powierzchni (Czechy, Węgry, Słowacja) – szczegółowe dane znaleźć można w tabeli (patrz też mapa).
Najlepiej kolej rozwija się w zakresie superszybkich przewozów ludzi na średnich i dalekich trasach. Przoduje tutaj Francja, gdzie po specjalnie skonstruowanych torowiskach mkną pociągi TGV, osiągające prędkość ponad 300 km/h – patrz mapa sieci TGV.
System TGV został zaadaptowany również w innych krajach:
- w Hiszpanii pod nazwą AVE,
- w Belgii, Holandii i częściowo w Niemczech jako Thalys
(patrz zdjęcie obok),
- w Wielkiej Brytanii jako Eurostar (łączy Londyn z Paryżem i Brukselą przez tunel pod Kanałem La Manche),
- poza Europą – w USA jako ACELA i w Korei Pd. jako KTX.
Niezależnie od TGV w Niemczech (a także częściowo w Holandii i Szwajcarii) kursuje równie szybki InterCity Express (ICE).
Wszystkie te pociągi z powodzeniem konkurują z połączeniami lotniczymi – są tylko nieznacznie wolniejsze, ale za to tańsze i bezpieczniejsze, a przede wszystkim docierają do centrum miast.

Transport drogowy zdecydowanie najlepiej rozwinięty jest w Europie Zachodniej. Potwierdza to zamieszczona poniżej mapa, na której wyraźnie wyróżniają się państwa o największej ilości samochodów na 1000 mieszkańców. Warto zauważyć, że najwyższe wartości notowane są w takich krajach jak Niemcy, Włochy i Francja, gdzie prężnie funkcjonuje przemysł motoryzacyjny (volkswageny, ople, fordy, mercedesy, bmw, porsche produkowane są u naszych zachodnich sąsiadów, fiaty, lancie, alfa romeo w Italii, a citroeny, peugeot i renault we Francji).

Także długość autostrad jest największa na zachodzie kontynentu. Trzeba tu zwrócić uwagę na fakt, że wraz z drogami ekspresowymi autostrady tworzą tam zamkniętą sieć komunikacyjną, która umożliwia dojazd samochodem w komfortowych warunkach do wszystkich większych miast. W Europie Wschodniej i Środkowej istnieją co najwyżej pojedyncze odcinki dróg wyższej klasy, które jednak nie łączą się (jak narazie) w jeden system.
Podstawowym wskaźnikiem zagospodarowania drogowego jest gęstość sieci dróg kołowych wyrażona ich długością przypadającą na 100 km² powierzchni. W Europie pod tym względem przodują: Belgia, Holandia, Luksemburg i inne państwa o małej powierzchni – szczegółowe dane znaleźć można w tabeli (patrz też mapa).
____________

Transport specjalny – rurociągi, taśmociągi, linie energetyczne i in. – wykorzystywany jest w Europie dość powszechnie, zwłaszcza na terenach uprzemysłowionych. Odnosi się to zarówno do wielkich linii przesyłowych (np. Rurociąg “Przjaźń”, Gazociąg Jamalski, Orenburski) jak i do krótkich lokalnych odcinków.
Największymi ropociągami i gazociągami płyną paliwa w kierunku ze wschodu na zachód – z Rosji do Unii Europejskiej. Ten rodzaj transportu jest w tym przypadku najbardziej opłacalny, ponieważ od wielu lat istnieje duże zapotrzebowanie na stałe dostawy taniej rosyjskiej ropy i gazu.
Na najbliższe lata planowana jest budowa kontrowersyjnego Gazociągu Północnego, z Rosji do Niemiec po dnie Morza Bałtyckiego – na mapie poniżej oznaczono go linią przerywaną.

__________

ŁĄCZNOŚĆ w Europie

Europa zalicza się do regionów wiodących w branży telekomunikacyjnej. Przykładem mogą być telefony komórkowe, które z państw skandynawskich i zachodnich rozprzestrzeniły się na cały świat – patrz rozdział Łączność na Świecie. Fińska “Nokia”, szwedzki “Ericsson”, niemiecki “Siemens” czy francuski “Alcatel” to globalni liderzy w dziedzinie łączności bezprzewodowej.
Dynamiczny rozwój telekomunikacji w ostatnich latach wywołany został przez wprowadzenie technologii cyfrowych (digitalnych). O ile telefonia wykorzystuje je już dosyć powszechnie, o tyle radio i telewizja znajdują się w trakcie ich wdrażania.

Cyfrowe przesyłanie obrazu i dźwięku (w formacie MPEG-2, MPEG-4) stwarza znacznie większe możliwości niż tradycyjne analogowe (PAL, SECAM, NTSC):
- na jednej częstotliwości można nadawać (i odbierać) nawet kilkadziesiąt programów RTV, podczas gdy w systemie analogowym był to tylko jeden program telewizyjny i co najwyżej kilka radiowych;
- uzyskuje się zdecydowanie lepszą jakość obrazu (np. HDTV – telewizja wysokiej rozdzielczości) i dźwięku (np. Dolby Digital 5.1);
- dostępne są różnorodne oprogramowania obsługujące, np. EPG (Electronic Program Guide);
- odebrany cyfrowo obraz i dźwięk zapisywać można na twardym dysku komputera, pamięci przenośnej, płytach DVD, CD, BlueRay i in. (jako pliki *.mpg, *.vob, *.avi, *.mp3, *.ac3 itp.).

Ponad 260 nadawców, operatorów, producentów sprzętu i oprogramowania z 35 krajów świata weszło w skład konsorcjum o nazwie DVB (Digital Video Broadcasting). Ma ono za zadanie tworzenie i wdrażanie wspólnych standardów w dalszym rozwoju telewizji cyfrowej.
Obecnie w Europie cyfrowe programy radiowe i telewizyjne najłatwiej odbiera się drogą satelitarną. Dwie najpopularniejsze satelity – Hotbird i Astra – nadają łącznie ponad 2000 programów (dla porównania w sytemie analogowym było ich około 100).
Jednocześnie trwa stopniowy rozwój naziemnej telewizji cyfrowej (DVB-Terrestrial). Najbardziej zaawansowana pod tym względem jest Wielka Brytania, gdzie nadajniki programów DVB-T swym zasięgiem objęły już około 80% powierzchni kraju. Warto wiedzieć, że do roku 2014 w całej Unii Europejskiej mają zostać wyłączone wszystkie naziemne nadajniki analogowe. Dla widzów oznacza to m. in. konieczność  zakupu oddzielnego tunera bądź wymiany starego telewizora.

 powrót na początek strony