Strona ofertowa Wydawnictw Edukacyjnych WIKING
Jesteś
gościem portalu
Strona główna portalu
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=621
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=440
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=110
http://www.wiking.com.pl/index.php?site=testy_gim_historia_roz_1
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=348
http://www.wiking.edu.pl/sitemap.php
Powrót do poprzedniej stronyWersja do wydruku

DEMOGRAFIA Europy

DEMOGRAFIA
ŚwiataPolski

ROZMIESZCZENIE LUDNOŚCI, GĘSTOŚĆ ZALUDNIENIA w Europie
PRZYROST NATURALNY, MIGRACJE, PRZYROST RZECZYWISTY w Europie
STRUKTURA WIEKU I PŁCI w Europie
URBANIZACJA, STRUKTURA ZATRUDNIENIA, BEZROBOCIE w Europie
__________

ROZMIESZCZENIE LUDNOŚCI, GĘSTOŚĆ ZALUDNIENIA w Europie

Ludność Europy to około 730 mln osób.
Najwięcej mieszkańców liczy Federacja Rosyjska – 140 mln, z czego około 105 mln w części europejskiej. Dalsze miejsca zajmują kolejno: Niemcy (81 mln), Francja (64 mln), Wielka Brytania (62 mln), Włochy (60 mln), Hiszpania (46 mln), Ukraina (45 mln) i Polska (38 mln – 8 miejsce).
Blisko 80 mln obywateli mieszka w Turcji, ale na niewielkią część europejską przypada ich około 7 mln.
Natomiast najmniejszy kraj pod względem zaludnienia to Watykan – liczy zaledwie około 900 stałych mieszkanców. Nieco więcej osób zamieszkuje inne „minipaństwa": San Marino 31 tys., Monako 33 tys., Liechtenstein 36 tys., Andorę 84 tys..

Rozmieszczenie ludności w Europie jest dosyć czytelne – największe zagęszczenie występuje w części zachodniej, a im dalej na wschód i północ, tym mniej mieszkańców.
O gęstym zaludnieniu państw Beneluksu, zachodniej części Niemiec, Północnej Francji i Środkowej Anglii zadecydował intensywny rozwój gospodarczy tych regionów. Zresztą podobnie rzecz się miała w odniesieniu do Północnych Włoch, Południowej Polski czy też Wschodniej Ukrainy.
Słabe zaludnienie północnej i wschodniej części kontynentu to głównie wynik panujących tam niekorzystnych warunków naturalnych, zwłaszcza klimatycznych.

europa ludność mapa

Najwyższa średnia gęstość zaludnienia notowana jest w małych państwach Europy Zachodniej. Rekordzistą jest tu Monako, gdzie na 1 km2 mieszka blisko 17 tys. osób. Na Malcie wartość ta wynosi 1297 osób, w Holandii 399, w Belgii 326.
Z państw o średniej wielkości na czoło wysuwają się Wielka Brytania (254 osób na 1 km2) i Niemcy (229) – dla porównania w Polsce mamy 122 osoby, a na sąsiedniej Białorusi tylko 46 osób na 1 km2.
Najsłabiej zaludnionym państwem Europy jest Islandia, gdzie na 1 km2 przypadają zaledwie 3 osoby.

gęstość zaludnienia w Europie mapa

__________

PRZYROST NATURALNY, MIGRACJE,
PRZYROST RZECZYWISTY
w Europie

Głównym czynnikiem decydującym o przyroście naturalnym na naszym kontynencie są uwarunkowania społeczno-ekonomiczne. W Europie Wschodniej i Południowej, gdzie sytuacja gospodarcza jest najtrudniejsza, dominują ujemne wartości przyrostu naturalnego. Natomiast na Zachodzie i Północy, poza kilkoma wyjątkami, przeważają wartości dodatnie.

przyrost naturalny w europie mapa

W wielu państwach wysoko rozwiniętych przyrost naturalny mógłby być dużo wyższy, gdyż warunki ekonomiczne swobodnie na to pozwalają. Jednakże dość powszechny jest tam model rodziny małodzietnej, a poza tym w ostatnich latach zmienia się styl życia na bardziej niezależny –  tradycyjne małżeństwa wypierane są przez związki nieformalne, w ramach których rodzi się znacznie mniej dzieci. Niski przyrost naturalny to także efekt "starzenia się" zachodnioeuropejskich społeczeństw, co widać m.in. na przykładzie Niemiec (patrz też Struktura wieku).
Natomiast najwyższe wartości przyrostu naturalnego notowane są w krajach o silnych tradycjach religijnych – katolicka Irlandia, muzułmańskie Albania i Turcja.

Mapa poniżej, na której przedstawione zostało saldo migracji, potwierdza z kolei globalny kierunek przemieszczania się ludności – z państw biedniejszych do bogatszych. Wyjątkowe, dodatnie wartości salda migracji dla Białorusi i Rosji wynikają głównie z znacznych utrudnień przy wyjazdach zagranicznych dla obywateli tych państw, przy jednoczesnym sporym napływie ludności z republik ościennych.

saldo migracji w europie mapa

Na naszym kontynencie najwięcej imigrantów przyjmują Włochy i Wielka Brytania (ponad 150 tys. rocznie), a ponadto Francja, Hiszpania, Portugalia, Szwecja, Norwegia, Irlandia. Są to najczęściej przybysze z krajów Europy Środkowej (w tym Polski) i Wschodniej oraz z państw "trzeciego świata".

Mapa przyrostu rzeczywistego w znacznym stopniu jest zbieżna z mapą przyrostu naturalnego. Potwierdza się tu stały, niewielki wzrost liczby ludności na zachodzie i ubytek na wschodzie Europy.

przyrost rzeczywisty w europie mapa

W skali całego kontynentu liczba mieszkańców powoli spada i – według prognoz na najbliższe 50 lat – będzie spadać coraz bardziej. Ilustruje to poniższy wykres.

liczba ludności w Europie wykres
__________


STRUKTURA WIEKU I PŁCI w Europie

Struktura wieku Europejczyków nie jest korzystna – przeważają społeczeństwa starzejące się, o niskim przyroście naturalnym. Przekonują o tym zamieszczone poniżej piramidy wieku, z których większość jest przeważnie zwężona u podstawy, co oznacza małą liczebność roczników najmłodszych. Sytuacja taka występuje głównie w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, a także w Niemczech.

piramidy wieku dania francja irlandia rosja niemcy hiszpania łotwa finlandia węgry bułgaria turcja

Nieliczne kraje – np. Francja, Dania, Finlandia – mają piramidy o w miarę wyrównanej strukturze wieku (i to jest dla nich korzystne). Z kolei piramidy wybrzuszone u dołu są charakterystyczne dla Turcji i Irlandii. W państwach tych od lat utrzymuje się znaczny przyrost naturalny, przy czym w przypadku Turcji jest on niebezpiecznie wysoki (12,5‰), zaś w przypadku Irlandii jak najbardziej odpowiedni (6,5‰).
Warto też zwrócić uwagę na demograficzne “echa” II wojny światowej. Uwidaczniają się one jako wcięcia i wybrzuszenia w kształcie piramid dla państw, które poniosły wówczas największe straty w ludziach – Rosji, Polski i Niemiec. Co ciekawe wyże demograficzne w Niemczech przypadają dokładnie na te roczniki, w których w Polsce i Rosji notowane są niże. Wynika to stąd, iż w czasie wojny państwo niemieckie znajdowało się w silnie propagowanym rozkwicie, co sprzyjało dużej liczbie urodzeń. W Polsce i Rosji panowała wtedy zgoła odmienna sytuacja i rodziło się bardzo mało dzieci.

Pod względem średniej długości życia Europa jest podzielona – tak jak w wielu innych przypadkach – na Zachodnią, gdzie żyje się lepiej i przez to dłużej oraz na Wschodnią, gdzie żyje się gorzej i krócej.

średnia przeciętna długość życia w europie mapa

Najniższe wartości notowane są w Kazachstanie (63 lata) i Mołdawii (64 lata), zaś najwyższe na Islandii i w Szwajcarii (po 81 lat). W większości wysoko rozwiniętych państw zachodnich przeciętna długość życia waha się w okolicach 78-80 lat. Polska z “wynikiem” 75,5 lat zalicza się do europejskich średniaków.

Niemal na całym obszarze naszego kontynentu w strukturze płci przeważają kobiety. Wyjątkami są tutaj państwa muzułmańskie – Turcja, Albania oraz Bośnia i Hercegowina – w których, z racji uwarunkowań religijnych, dominują mężczyźni.

stopień feminizacji w europie mapa kobiety na 100 mężczyzn

Szczególnie wysoki stopień feminizacji występuje w byłych republikach radzieckich – w Estonii na 100 mężczyzn przypada aż 118 kobiet, a na Łotwie i Ukrainie po 116. Generalnie przewaga liczebna kobiet tłumaczona jest tym, że przeciętnie żyją one dłużej od mężczyzn. Jednakże w przypadku całej Europy Wschodniej nie wynika to z jakiejś nadzwyczajnej długowieczności płci pięknej, tylko raczej ze znacznego skrócenia życia osobników płci brzydszej (wywołanego np. nadmiernym spożyciem alkoholu). Dla porównania kobiety na Białorusi żyją przeciętnie ponad 12 lat dłużej niż mężczyźni; w Polsce różnica ta wynosi 8,5 roku, a w Wielkiej Brytanii zaledwie 5,5 roku.
__________

URBANIZACJA, STRUKTURA ZATRUDNIENIA, BEZROBOCIE w Europie

Europa należy do najbardziej zurbanizowanych kontynentów – blisko 3/4 ludności mieszka tu w miastach. Największe aglomeracje to: Moskwa - 14,8 mln mieszkańców (10,5 w samej Moskwie), Londyn - 12,4 mln (7,6), Paryż - 11,8 mln (2,1), Stambuł - 14,4 mln z czego ok. 7 mln w części europejskiej, Mediolan - 7,1 mln (1,3),  Madryt - 6,3 mln (3,2), Barcelona - 4,9 mln (1,5), Sankt Petersburg - 4,8 mln (4,6), Neapol - 4,2 mln (1,0), Rzym - 4,1 mln (2,7), Ateny - 4,1 mln (0,8), Berlin - 4,0 mln (3,4).
Wielkim skupiskiem ludności miejskiej jest konurbacja Zagłębia Ruhry w Niemczech — mieszka tam ponad 11 mln osób. Innym przykładem znaczącej konurbacji może być polski GOP, który liczy blisko 3 mln mieszkańców.
Najwyższy stopień urbanizacji notowany jest w tzw. miastach-państwach (Watykan, Monako po 100%) oraz w wysoko rozwiniętych krajach Europy Zachodniej (w Belgii 97%, w Wielkiej Brytanii 90%, w Danii po 87%). Z kolei najmniejszy odsetek ludności miejskiej występuje na słabo uprzemysłowionym Półwyspie Bałkańskim (w Albanii, Bośni i Hercegowinie, a także w Mołdawi – poniżej 50%).

stopień urbanizacji w europie mapa ludność miejska wiejska

Procesy urbanizacyjne, zachodzące na naszym kontynencie, zmierzają do powstania sieci przestrzennie i funkcjonalnie powiązanych ze sobą regionów miejskich – tzw. megalopolis. Obejmie ona tereny od Południowej Anglii przez Holandię, Belgię, Wschodnią Francję, Południowe Niemcy, Szwajcarię po Północne Włochy. Obszar ten, ze względu na charakterystyczny kształt, określany jest mianem “europejskiego banana”.

Proporcje między ludnością miejską a wiejską pozostają w ścisłym związku ze strukturą zatrudnienia. Potwierdza to poniższa mapa – najwięcej osób zatrudnionych w rolnictwie przypada na Europę Południowo-Wschodnią. Zatrudnienie w przemyśle jest mniej więcej jednakowe na całym kontynencie (20-30%). Natomiast usługi zdecydowanie dominują w najlepiej rozwiniętej Europie Zachodniej.

struktura zatrudnienia w europie mapa przemysł rolnictwo usługi

Aktualną sytuację na rynku pracy odzwierciedla mapa bezrobocia (patrz niżej). Ogólnoświatowy kryzys ostatnich lat przyczynił się m.in. do znacznego wzrostu stopy bezrobocia. Szczególnie widoczne jest to na przykładzie państw Europy Zachodniej, które zawsze wyróżniały się względnie niskim bezrobociem, a obecnie jest ono tam niemal tak samo wysokie jak w Europie Środkowej.

stopa bezropbocia w europie mapa

Tylko nieliczne kraje – Holandia, Szwajcaria, Austria, Norwegia – potrafiły utrzymać stopę bezrobocia na bezpiecznym poziomie poniżej 5%. W innych państwach — Francji, Irlandii, Portugalii, Grecji — przekroczyła ona już 10%, a w Hiszpanii zbliża się nawet do 20%.
Największe bezrobocie w Europie nadal panuje na Półwyspie Bałkańskim, gdzie sytuacja polityczna (i tym samym gospodarcza) ciągle jeszcze nie jest stabilna. Ponadto Republiki Nadbałtyckie również od lat borykają się z wielkimi trudnościami ekonomicznymi, co skutkuje wysokim bezrobociem — patrz też wykres.

 powrót na początek strony

Geografia | Język Polski | Historia | Przyroda | Biologia