1919 – | Rosja: utworzenie w Moskwie Kominternu (III) |
1919 – | Francja: utworzenie Ligi Narodów na konferencji pokojowej w Paryżu (IV) |
1919 – | Francja: podpisanie traktatu wersalskiego między państwami sprzymierzonymi i Niemcami (V) |
1919 – | Niemcy: proklamacja Republiki Weimarskiej (VII) |
1922 – | Włochy: podpisanie w Rapallo traktatu między Niemcami i Rosją Radziecką (IV); marsz faszystów na Rzym, Mussolini premierem (X) |
1923 – | Niemcy: początek okupacji Zagłębia Ruhry przez wojska francuskie i belgijskie (I) |
1925 – | Szwajcaria: konferencja w Locarno, potwierdzenie niemieckich granic na zachodzie, pozostawienie sprawy wschodnich granic Niemiec jako otwartej (X) |
1929 – | Niemcy: wycofanie wojsk alianckich z Nadrenii |
1929 – | Ameryka: krach na giełdzie w Nowym Jorku ("czarny piątek" – 25 X), początek wielkiego kryzysu światowego |
1931 – | Chiny: japońska inwazja na Mandżurię (IX) |
1933 – | Niemcy: mianowanie Hitlera kanclerzem Rzeszy (I); utworzenie pierwszego obozu koncentracyjnego w Dachau (III); wystąpienie Niemiec z Ligi Narodów (X) |
1933 – | Azja: wystąpienie Japonii z Ligi Narodów (III) |
1935 – | Afryka: najazd Włoch na Etiopię (V) |
1936 – | Niemcy: wkroczenie wojsk niemieckich do zdemilitaryzowanej Nadrenii (III) |
1936 – | Hiszpania: pucz wojskowy gen. Franco, początek wojny domowej (VII) |
1937 – | Azja: wybuch wojny japońsko-chińskiej (VII) |
1938 – | Austria: Anschluss – wcielenie Austrii do Niemiec (III) |
1938 – | Niemcy: zawarcie układu monachijskiego, jako wynik ustępstw Francji i Wielkiej Brytanii wobec Niemiec (polityka appeasementu) (IX); "kryształowa noc" – pogrom Żydów w Rzeszy (XI) |
1939 – | Czechosłowacja: wkroczenie wojsk niemieckich do Czech, utworzenie Protektoratu Czech i Moraw oraz zależnej od Niemiec Republiki Słowackiej (III) |
1939 – | Litwa: aneksja Kłajpedy przez Niemców (III) |
1939 – | Hiszpania: zakończenie wojny domowej, zwycięstwo gen. Franco (IV) |
1939 – | Włochy: pakt stalowy – układ sojuszniczy Włoch i Niemiec (V) |
1939 – | Moskwa: zawarcie paktu Ribbentrop-Mołotow, sojusz ZSRR i Niemiec w sprawie podziału wpływów w Europie Środkowej i Wschodniej (23 VIII) |
1939 – | Europa Środkowa: najazd Niemiec na Polskę, początek II wojny światowej (1 IX) |
1939 – | Finlandia: wybuch radziecko-fińskiej wojny zimowej (XI) |
1940 – | Europa Zachodnia: zajęcie przez Niemcy Danii, Norwegii, Holandii, Belgii i północnej Francji (IV-V) |
1940 – | Wielka Brytania: bitwa o Anglię (VIII-X) |
1940 – | Państwa bałtyckie: aneksja Litwy, Łotwy i Estonii przez ZSRR (VIII) |
1940 – | Azja: wkroczenie Japończyków do Indochin (X) |
1941 – | Bałkany: zajęcie Jugosławii i Grecji przez wojska niemieckie (IV); inwazja niemiecka na Kretę (V) |
1941 – | Europa Wschodnia: napaść niemiecka na ZSRR (VI) |
1941 – | Hawaje: atak japoński na bazę floty amerykańskiej w Pearl Harbor, wypowiedzenie wojny Japonii przez USA i Wielką Brytanię (XII) |
1942 – | Daleki Wschód: zajęcie przez Japonię Filipin, Borneo, Singapuru, Jawy i Birmy (I–V); bitwa floty amerykańskiej i japońskiej o Midway, powstrzymanie japońskiej ofensywy na Pacyfiku (VI) |
1942 – | ZSRR: początek bitwy o Stalingrad (VII) |
1942 – | Afryka Północna: ofensywa brytyjska pod El-Alamein, zmuszenie wojsk niemieckich do odwrotu (X–XI) |
1942 – | Francja: wkroczenie wojsk niemieckich do nieokupowanej części Francji (Vichy) (XI) |
1942 – | Afryka Północna: lądowanie wojsk brytyjskich i amerykańskich w Maroku i Algierii (XI) |
1943 – | ZSRR: klęska niemiecka pod Stalingradem (I) |
1943 – | Daleki Wschód: ofensywa aliantów na Pacyfiku |
1943 – | ZSRR: największa pancerna bitwa II wojny światowej pod Kurskiem, zakończona zwycięstwem Armii Czerwonej, przejście armii radzieckiej do ofensywy (VII) |
1943 – | Włochy: lądowanie wojsk brytyjskich i amerykańskich na Sycylii (VII), kapitulacja Włoch (IX) |
1943 – | Iran: konferencja teherańska (XI/XII) |
1944 – | Francja: lądowanie wojsk sprzymierzonych w Normandii (VI), utworzenie frontu zachodniego |
1944 – | Europa Środkowa: osiągnięcie przez Armię Czerwoną linii Wisły (VII) |
1944 – | Prusy Wschodnie: nieudany zamach na Hitlera (VII) |
1944 – | Bałkany: zajęcie Rumunii przez armię radziecką (VIII) |
1944 – | Europa Zachodnia: wyzwolenie przez aliantów Paryża, Brukseli i Lyonu (VIII–IX) |
1944 – | Bałkany: wkroczenie armii radzieckiej do Bułgarii i Jugosławii (IX) |
1944 – | Europa Zachodnia: kontrofensywa niemiecka w Ardenach (XII) |
1945 – | ZSRR: konferencja jałtańska (4 – 11 II) |
1945 – | Węgry: kapitulacja Węgier po wkroczeniu Armii Czerwonej (II) |
1945 – | Afryka: utworzenie w Kairze Ligi Arabskiej (III) |
1945 – | front zachodni: sforsowanie Renu przez aliantów zachodnich (III) |
1945 – | Europa Środkowa: zajęcie Austrii i Czechosłowacji przez armię radziecką (IV–V) |
1945 – | Niemcy: kapitulacja Berlina po zdobyciu miasta przez wojska radzieckie (2 V) |
1945 – | Francja/Niemcy: podpisanie bezwarunkowej całkowitej kapitulacji armii niemieckiej (7 – 9 V) |
1945 – | USA: utworzenie Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) na konferencji w San Francisco (VI) |
1945 – | Japonia: zrzucenie bomb atomowych na Hirosimę i Nagasaki (VIII), bezwarunkowa kapitulacja Japonii (IX) |
1946 – | Niemcy: zakończenie procesu zbrodniarzy wojennych w Norymberdze (IX/X) |
1947 – | USA: doktryna Trumana, początek polityki containmentu, czyli powstrzymywania radzieckich dążeń ekspansjonistycznych i szerzenia komunizmu (III); przedstawienie planu Marshalla, czyli programu pomocy w odbudowie gospodarki w Europie (VI) |
1947 – | Azja: uznanie przez Wielką Brytanię niepodległości Indii, podział na dwa państwa: hinduistyczne Indie i muzułmański Pakistan (VIII) |
1948 – | Palestyna: proklamacja powstania państwa żydowskiego – Izraela (V) |
1948 – | Niemcy: początek radzieckiej blokady Berlina Zachodniego (VI) |
1949 – | ZSRR: utworzenie w Moskwie Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG) (I) |
1949 – | USA: podpisanie w Waszyngtonie Paktu Północnoatlantyckiego (NATO) (IV) |
1949 – | Francja: utworzenie Rady Europy (V) |
1949 – | Niemcy: powstanie Republiki Federalnej Niemiec (V) |
1949 – | Azja: proklamacja przez Mao-Zedonga Chińskiej Republiki Ludowej (X) |
1949 – | Wschodnie Niemcy: powstanie Niemieckiej Republiki Demokratycznej (NRD) (X) |
1950 – | Azja: początek wojny koreańskiej trwającej do 1953 r. (VI) |
1951 – | Francja: podpisanie układu o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (IV) |
1953 – | Azja: koniec panowania francuskiego w Indochinach (V) |
1953 – | NRD: masowe strajki i demonstracje robotnicze, stłumione przez wojska radzieckie (V) |
1955 – | Niemcy Zachodnie: przystąpienie RFN do NATO (V) |
1955 – | Europa Środkowa/Europa Wschodnia: podpisanie Układu Warszawskiego, czyli sojuszu wojskowego podporządkowującego armie państw członkowskich dowództwu radzieckiemu (V) |
1956 – | ZSRR: XX Zjazd KPZR, potępienie polityki stalinowskiej (II) |
1956 – | Egipt: początek kryzysu sueskiego (VII) |
1956 – | Węgry: krwawe stłumienie powstania węgierskiego przez armię radziecką (X) |
1957 – | Włochy: podpisanie w Rzymie traktatu o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG) i traktatu EURATOM (X/XI) |
1958 – | Francja: ukonstytuowanie się w Strasburgu Parlamentu Europejskiego (III) |
1959 – | Kuba: obalenie dyktatury Batisty, przejęcie władzy przez Fidela Castro (I) |
1959 – | Tybet: krwawe stłumienie powstania przez okupujących kraj Chińczyków (III) |
1960 – | Afryka: uzyskanie niepodległości przez szereg państw afrykańskich |
1961 – | Niemcy Wschodnie: budowa muru berlińskiego (VIII) |
1962 – | Afryka: uzyskanie niepodległości przez Algierię (III), koniec panowania francuskiego w Afryce Północnej |
1962 – | Watykan: otwarcie II Soboru Watykańskiego trwającego do XII 1965 r. (X) |
1962 – | USA/Kuba: kryzys kubański, świat na krawędzi wojny atomowej (X) |
1963 – | USA/ZSRR/Wielka Brytania: podpisanie przez USA, ZSRR i Wielką Brytanię układu o zakazie prób z bronią atomową (VIII) |
1964 – | Azja: włączenie się Stanów Zjednoczonych do wojny w Wietnamie (VIII) |
1966 – | Azja: początek rewolucji kulturalnej w Chinach (V) |
1966 – | Francja: wystąpienie Francji z organizacji wojskowej NATO (VII) |
1967 – | Bliski Wschód: wojna sześciodniowa, zaanektowanie przez Izrael wschodniej Jerozolimy, Strefy Gazy i Wzgórz Golan (VI) |
1968 – | RFN: krwawe starcia lewicowych studentów z policją (IV) |
1968 – | Francja: niepokoje społeczne, strajki i demonstracje, działalność grup lewicowych i anarchistycznych (V) |
1968 – | Czechosłowacja: interwencja wojsk Układu Warszawskiego, zakończenie "praskiej wiosny" (VIII) |
1969 – | Azja: radziecko-chińskie starcie zbrojne nad Ussuri (VI) |
1970 – | ZSRR: podpisanie układu między RFN i ZSRR, początek zachodnioniemieckiego porozumienia ze Wschodem (VIII) |
1971 – | Azja: wojna indyjsko-pakistańska (III) |
1972 – | ZSRR: podpisanie układu SALT 1 o ograniczeniu zbrojeń strategicznych (III) |
1973 – | Europa Zachodnia: poszerzenie EWG o Danię, Irlandię i Wielką Brytanię (I) |
1973 – | Paryż: konferencja pokojowa w sprawie Wietnamu, wycofanie wojsk USA z Wietnamu (I) |
1973 – | Bliski Wschód: wojna Jom Kippur (X) |
1973 – | Azja: embargo państw arabskich na dostawę ropy naftowej, początek światowego kryzysu paliwowego (X) |
1974 – | USA: afera Watergate, rezygnacja prezydenta Nixona z urzędu (VIII) |
1975 – | Azja: zakończenie wojny w Wietnamie (IV) |
1975 – | Finlandia: podpisanie aktu końcowego Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (KBWE) (VIII) |
1978 – | Rzym: wybór arcybiskupa krakowskiego Karola Wojtyły na papieża, nadanie mu imienia Jan Paweł II (16 X) |
1979 – | Iran: wyjazd z kraju szachinszacha Rezy Pahlawi, powrót z wygnania ajatollaha Chomeiniego, utworzenie Republiki Islamskiej (I–III) |
1979 – | Austria: podpisanie układu SALT II (VI) |
1979 – | USA: podpisanie w Camp David egipsko-izraelskiego układu pokojowego (IX) |
1979 – | Azja: inwazja wojsk radzieckich na Afganistan (XII) |
1980 – | EWG: przystąpienie Grecji do Wspólnoty Europejskiej (I) |
1981 – | USA: zaprzysiężenie Ronalda Reagana na prezydenta (I), początek twardej polityki wobec ZSRR |
1981 – | Rzym: zamach na papieża Jana Pawła II (13 V) |
1982 – | Falklandy (Malwiny): argentyńsko-brytyjska wojna o Wyspy Falklandzkie (IV–VI) |
1985 – | ZSRR: wybór Michaiła Gorbaczowa na sekretarza generalnego KPZR (III) |
1985 – | Szwajcaria: szczyt Gorbaczow-Reagan w Genewie (XI) |
1986 – | Europa Zachodnia: przystąpienie Hiszpanii i Portugalii do EWG (I) |
1986 – | ZSRR: katastrofa reaktora jądrowego w Czarnobylu (IV) |
1987 – | USA: szczyt amerykańsko-radziecki w Waszyngtonie, układ o likwidacji rakiet średniego zasięgu (XII) |
1989 – | Europa Środkowa/Europa Wschodnia: początek upadku rządów komunistycznych |
1989 – | Litwa: proklamacja niezależności Litwy, początek rozpadu Związku Radzieckiego (III) |
1989 – | Chiny: masakra na Placu Niebiańskiego Spokoju, koniec "pekińskiej wiosny" (VI) |
1990 – | Bliski Wschód: najazd Iraku na Kuwejt (VIII) |
1990 – | Niemcy: zjednoczenie Niemiec (X) |
1991 – | Bliski Wschód: wojna w Zatoce Perskiej (I) |
1991 – | Moskwa: rozwiązanie Układu Warszawskiego (III) i RWPG (VI) |
1991 – | Bałkany: początek rozpadu Jugosławii, wybuch wojny domowej (VI) |
1991 – | ZSRR: likwidacja Związku Radzieckiego (XII) |
1992 – | Europa Zachodnia: podpisanie traktatu w Maastricht, utworzenie Unii Europejskiej (II) |
1993 – | Europa Środkowa: rozpad Czechosłowacji, powstanie dwóch niepodległych państw – Czech i Słowacji (I) |
1993 – | Bliski Wschód: utworzenie Autonomii Palestyńskiej w Strefie Gazy i na Zachodnim Brzegu Jordanu (IX) |
1994 – | Afryka Południowa: zwycięstwo Afrykańskiego Kongresu Narodowego w wyborach, Nelson Mandela prezydentem RPA (IV–V) |
1994 – | Czeczenia: najazd wojsk rosyjskich, początek krwawej wojny o niepodległość Czeczenii (XII) |
1995 – | Unia Europejska: przystąpienie do unii Szwecji, Finlandii i Austrii (I) |
1999 – | NATO: przystąpienie Polski, Czech i Węgier do Paktu Północnoatlantyckiego (III) |
2000 – | Rosja: Władimir Putin zostaje prezydentem Rosji (III) |
2000 – | USA: zwycięstwo Georga W. Busha w wyborach prezydenckich (XI) |
2001 – | USA: zmasowany atak terrorystyczny na Stany Zjednoczone, w tym na World Trade Center w Nowym Jorku (11 IX) |
2001 – | Azja: atak wojsk USA na Afganistan (X) |
2002 – | Bliski Wschód: eskalacja konfliktu palestyńsko-izraelskiego |
2003 – | Rosja: atak terrorystów na teatr na Dubrowce w Moskwie (X) |
2003 – | Bliski Wschód: interwencja wojsk USA i sojuszników (Wielka Brytania, Polska, Australia) w Iraku (III), obalenie Saddama Husajna, oficjalne zakończenie działań wojennych (V), początek zamachów terrorystycznych na wojska koalicji, a potem również na iracką ludność cywilną |
2004 – | NATO: przystąpienie Bułgarii, Estonii, Łotwy, Litwy, Rumunii, Słowacji i Słowenii do Paktu Północnoatlantyckiego (III) |
2004 – | Unia Europejska: przystąpienie Polski, Litwy, Łotwy, Estonii, Węgier, Czech, Słowacji, Słowenii, Malty i Cypru do Unii Europejskiej (1 V) |
2004 – | Rosja: atak terrorystyczny bojowników czeczeńskich na szkołę w Biesłanie (IX) |
2005 – | Ukraina: zaprzysiężenie Wiktora Juszczenki na prezydenta, zwycięstwo "pomarańczowej rewolucji" |
2005 – | Watykan: śmierć papieża Jana Pawła II (2 IV) |
