Strona ofertowa Wydawnictw Edukacyjnych WIKING
Jesteś
gościem portalu
Strona główna portalu
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=621
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=440
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=110
http://www.wiking.com.pl/index.php?site=testy_gim_historia_roz_1
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=348
http://www.wiking.edu.pl/sitemap.php
Powrót do poprzedniej stronyWersja do wydruku

SKRÓTOWCE

Skrótowce to wyrazy powstałe w wyniku skrócenia wyrażeń składających się z dwóch lub więcej słów.

Pisownia skrótowców w formie podstawowej

Skrótowce dzielimy na:

1. Literowce – złożone z pierwszych liter skracanej nazwy, nazwy liter wymawia się osobno , np.:

 NBP =

Narodowy Bank Polski [en-be-pe]

PKS =

Państwowa Komunikacja Samochodowa [pe-ka-es]

PZH =

Państwowy Zakład Higieny [pe-zet-ha]

PLM =

Państwowe Liceum Muzyczne [pe-el-em] 

GWSP =Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna [gie-wu-es-pe]

2. Głoskowce – także złożone z pierwszych liter, ale odczytuje się głoski oznaczane przez litery. Większość z nich stanowią skrótowce, które wewnątrz zawierają  samogłoski, np.:

 NATO =

ang. North Atlantic Treaty Organization [nato]

PAN =

Polska Akademia Nauk [pan]

WOP =

Wojska Ochrony Pogranicza [wop]

OSiR =

Ośrodek Sportu i Rekreacji [osir] 

ZAiKS =

Związek Autorów i Kompozytorów Scenicznych [zaiks]

3. Grupowce – składające się z grupy głosek (najczęściej pierwszych sylab wyrazów skracanych). Pisane są dwojako – pierwsza litera wielka, a pozostałe małe, lub całość wielkimi, wymawiane jako suma połączonych sylab, np:

 Pafawag =

Państwowa Fabryka Wagonów [pafawag]

Wifama =

Widzewska Fabryka Maszyn [wifama]

RAFAKO =

Raciborska Fabryka Kotłów [rafako]

Kedyw (lub KEDYW) =

Kierownictwo Dywersji [kedyw] 

Beneluks (lub BENELUX) =

Belgia, ang. Nederland (Holandia), Luksemburg [beneluks]

4. Skrótowce mieszane o niejednorodnej strukturze – są kombinacjami dwóch lub nawet trzech powyższych rodzajów skrótowców, np.:

 PZMot =

Polski Związek Motorowy [pe-zet-mot]

SNaP =

Stowarzyszenie Nauczycieli Polonistów [snap]

DLMyśl =

Dywizja Lotnictwa Myśliwskiego [de-el-myśl]

Literowce i głoskowce zapisuje się dużymi literami, natomiast pozostałe skrótowce, jeżeli występują w mianowniku, albo dużymi literami, albo pierwszą dużą, a pozostałe małymi – zgodnie z przyjętym zwyczajem.
 
Wszystkie ww. rodzaje skrótowców zapisuje się bez kropek, również tzw. skrótowce przyswojone, nawet jeżeli w oryginalnej pisowni występują z kropką, np.:

 USA a nie U.S.A.

mimo, że w pisowni angielskiej obowiązuje ten drugi zapis

Jeżeli w skrótowcach pisanych dużymi literami występują spójniki lub przyimki pisze się je małą literą lub pomija, np.:

 ZDiK =

Zarząd Dróg i Komunikacji

CIoK =

Centrum Informacji o Książce

IMiDz =

Instytut Matki i Dziecka

IMiGW =

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej 

IŻŻ lub IŻiŻ =

Instytut Żywności i Żywienia

IMER =

Instytut Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa

EWWS lub EWWiS =

Europejska Wspólnota Węgla i Stali

 Pomija się także wszelkie znaki interpunkcyjne występujące w pełnej nazwie, np.:

 WNSP =

Wydział Nauk Społeczno-Pedagogicznych

PPTiT =

Poczta Polska, Telegraf i Telefon

 Jeżeli dla oznaczenia skracanego wyrazu (poza pierwszą) użyte zostały dodatkowe litery, należy pisać je małymi literami, np.:

 MKOl =

Międzynarodowy Komitet Olimpijski

SdPl =

Socjaldemokracja Polska

Skrótowce zawierające w sobie głoskę ch zawsze pisze się zgodnie z zasadą: duże c i małe h (gdyż c w skrótowcu oznaczać może c lub cz), tak jak w poniższym przykładzie:

 ChSA =

Chrześcijańskie Stowarzyszenie Akademickie

BCh =

Bataliony Chłopskie

Głoski, na które składa się więcej niż jedna litera, jak: sz, cz, dz, dzi itp. (poza ch), zapisuje się, pomijając drugą literę, np.:

 RP =

Rzeczpospolita Polska

SGH =

Szkoła Główna Handlowa

Wyjątkiem od ww. zasady są następujące skrótowce:

 DzU =

Dziennik Ustaw

WSzW =

Wojewódzki Sztab Wojskowy

 
Pisownia skrótowców w formach innych niż mianownik

1. Skrótowce pisane w mianowniku dużymi literami, zakończone samogłoską a zapisuje się na dwa sposoby:

a) jak nazwy własne, małymi literami, z wyjątkiem pierwszej, bez łącznika, np.:

 FADROMA (fabryka maszyn)

Fadromy, Fadromie, Fadromą itd.

ASSA (Autorska Szkoła Samorozwoju) –

Assy, Assie, Assą itd.

b) dużymi literami, zastępując literę a odpowiednią końcówką fleksyjną, umieszczoną po łączniku, np.:

 FADROMA 

FADROM-y, FADROM-ie, FADROM-ą itd.

ASSA 

 ASS-y, ASS-ie, ASS-ą itd.

Wyjątek stanowią skrótowce zakończone na ta, które w miejscowniku zapisuje się małymi literami, za wyjątkiem pierwszej, np.:

 ELTA (producent sprzętu elektronicznego) 

Elcie

CEFTA (ang. Central European Free Trade Agreement) 

Cefcie

2. Skrótowce pisane w mianowniku dużymi literami, zakończone spółgłoską zapisuje się dużymi literami, dodając łącznik i odpowiednią końcówkę fleksyjną, zapisaną małymi literami np.:

 PKN (Polski Koncern Naftowy)

PKN-u, PKN-owi, PKN-em, PKN-ie itd.

PGR (Państwowe Gospodarstwo Rolne) –

PGR-u, PGR-owi, PGR-em, PGR-ze itd.

SKS (Szkolny Klub Sportowy) –

SKS-u, SKS-owi, SKS-em, SKS-ie itd. 

TPJ (Towarzystwo Promocji Jakości)

TPJ-otu, TPJ-otowi, TPJ-otem, TPJ-ocie

Piszemy po łączniku literę i, jeśli jest zmiękczeniem ostatniej głoski tematu skrótowca, np. w PAN-ie.

Piszemy po łączniku drugą część dwuznaku rz, czyli literę z, jeśli w wyniku odmiany powstanie głoska ż zapisywana jako rz, np. o KOR-ze.

Piszemy po łączniku drugą część dwuznaku dzi, czyli litery zi, jeśli w wyniku odmiany powstanie głoska zapisywana jako dzi, np. w ZBOWID-zie.

W przypadku skrótowców zakończonych na literę t nieco inaczej wygląda zapis w miejscowniku – wówczas skrótowiec zapisuje się małymi literami (za wyjątkiem pierwszej), nie dodając łącznika, ale bezpośrednio łącząc temat z końcówką fleksyjną, tak jak w poniższym przykładzie:

 VAT (ang. Value Added Tax)

Vacie

MOT (Małopolska Organizacja Turystyczna) –

Mocie

PAT (Papieska Akademia Teologiczna) –

Pacie

Skrótowce zakończone na zj zapisujemy w przypadkach innych niż mianownik, dodając zakończenia: -etu, -etowi, -etem, -ecie-otu, -otowi, -otem, -ocie.

3. Skrótowce pisane jak nazwy własne, typu Cepelia, zapisuje się w przypadkach innych niż mianownik bez łącznika, np.

 Dolmed (Dolnośląskie Centrum Diagnostyki Medycznej)

Dolmedu, Dolmedowi, Dolmedem, Dolmedzie itd.

Wrozamet (Zakłady Sprzętu Grzejnego) –

Wrozametu, Wrozametowi, Wrozametem, Wrozamecie itd.

4. Skrótowce zakończone w mianowniku na literę x w odmianie zapisuje się, wymieniając tę literę na ks, np.:

 FedEx (ang. Federal Express)

Fedeksu, Fedeksowi, Fedeksem, Fedeksie itd.

Pewex (Przedsiębiorstwo Eksportu Wewnętrznego) –

Peweksu, Peweksowi, Peweksem, Peweksie itd.

5. Pozostałe skrótowce (mieszane) odmienia się, dodając łącznik i końcówkę fleksyjną właściwą dla danego przypadku deklinacyjnego, np.:

 SNaP (Stowarzyszenie Nauczycieli Polonistów) 

SNaP-u, SNaP-owi, SNaP-em, SNaP-ie itd.

MKOl (Międzynarodowy Komitet Olimpijski) 

MKOl-u, MKOl-owi, MKOl-em, MKOl-u itd.

powrót do początku strony

Geografia | Język Polski | Historia | Przyroda | Biologia