Zygmunt Luksemburski
(ur. 1368 r., zm. 1437 r.)

Pochodził z dynastii Luksemburgów, był młodszym synem Karola IV i prawnukiem króla polskiego Kazimierza Wielkiego. Elektor brandenburski od 1378 r., król Węgier od 1387 r., król niemiecki od 1410 r., cesarz od 1433 r., król Czech od 1436 r.

W 1372 r. Zygmunt został zaręczony z córką Ludwika I Węgierskiego – Marią, która przeznaczona była na tron polski. Jednak w 1382 r., po wyborze Marii na tron węgierski, okazało się, że Polacy nie chcą dalszej unii z Węgrami. Koronę polską otrzymała więc jej młodsza siostra – Jadwiga. Stało się wówczas jasne, że Zygmunt będzie musiał zrezygnować z ubiegania się o tron Polski.

Aby zyskać autorytet, Zygmunt, jako król węgierski, stanął w 1396 r. na czele krucjaty przeciw Turkom osmańskim. Wyprawa ta jednak zakończyła się klęską krzyżowców, którzy zostali rozgromieni pod Nikopolis (dzisiejszy Nikopol w Bułgarii) przez wojska sułtana Bajazyda I.

Bitwa pod Nikopolis

W 1410 r., po śmierci Ruprechta, króla Niemiec, skłóceni elektorzy obrali na tron niemiecki Zygmunta, który był przyrodnim bratem zdetronizowanego 10 lat wcześniej Wacława IV. Następnie wybrali margrabiego Moraw – Jodoka, jednak ten zmarł na początku 1411 r.

Zygmunt Luksemburski, cieszący się w Niemczech sławą obrońcy chrześcijańskiej Europy przed Turkami, przyczynił się do zwołania soboru w Konstancji (1414–18). Sobór miał się zająć reformą Kościoła, podjąć uchwałę przeciw heretykom, a przede wszystkim doprowadzić do zakończenia Wielkiej Schizmy w Kościele katolickim. Jako mediator w sporze o tiarę Zygmunt cieszył się dużym autorytetem, jednak jego postawa wobec czeskiego reformatora Jana Husa (który z polecenia Zygmunta został aresztowany, a następnie spalony na stosie w 1415 r. za głoszenie herezji) sprawiła, że król stracił popularność. Śmierć Husa wywołała oburzenie, zwłaszcza w Czechach, gdzie reformator cieszył się poważaniem.

U. Richenthal: Sobór w Konstancji
(drzeworyt z kroniki soborowej z 1482 r.)

W 1419 r. zmarł Wacław IV, a Zygmunt Luksemburski rozpoczął starania o koronę czeską. Jednak z powodu przyczynienia się do śmierci Husa nie był w Czechach akceptowany, dlatego zdołał opanować jedynie Morawy, Łużyce i Śląsk. Od 1420 r., korzystając z pomocy książąt niemieckich, kilkakrotnie organizował wyprawy przeciw czeskim husytom, ale kończyły się one klęskami. Wojny husyckie powodowały duże spustoszenia na ziemiach czeskich, a odwetowe wyprawy Czechów przeciw książętom niemieckim pogłębiały zamęt w Rzeszy.

Śmierć czeskiego reformatora Jana Husa

W 1433 r. papież Eugeniusz IV koronował Zygmunta w Rzymie na cesarza.

Wieloletnie starania Zygmunta o koronę czeską zakończyły się sukcesem dopiero w 1436 r., po zwycięstwie umiarkowanego odłamu husyckiego (utrakwistów) nad  taborytami (1434).

Zygmunt Luksemburski w swojej polityce nie był przychylny Polsce. Często był powoływany na rozjemcę w sporach polsko-krzyżackich i zazwyczaj popierał Krzyżaków. W 1402 r. sprzedał zakonowi tereny Nowej Marchii, a w 1410 r. wypowiedział Polsce wojnę. W 1415 r. margrabią Brandenburgii mianował Fryderyka VI Hohenzollerna, który jako Fryderyk I zapoczątkował  brandenburską linię Hohenzollernów.

Liczne wojny prowadzone przez Zygmunta wymagały ogromnych środków, dlatego monarcha wyprzedawał dobra królewskie i cesarskie oraz zaciągał długi (które z biegiem lat doprowadziły go do ruiny finansowej). Był jednak władcą nieprzeciętnym, mającym wizję zjednoczenia świata chrześcijańskiego. Jego działania przekraczały możliwości władcy i nie miały szans na realizację.  

Po śmierci Zygmunta Luksemburskiego (1437) koronę cesarską przejęła dynastia Habsburgów.

WAŻNE DATY:

1387 – przyjęcie korony węgierskiej przez Zygmunta Luksemburskiego 1396 – krucjata przeciw Turkom zakończona klęską krzyżowców pod Nikopolis 1410 – wybór Zygmunta na króla Niemiec 1414–18 – sobór w Konstancji 1415 – spalenie na stosie Jana Husa 1417 – zakończenie Wielkiej Schizmy w Kościele 1419 – śmierć Wacława IV 1420 – początek wojen husyckich 1433 – koronacja Zygmunta na cesarza 1436 – objęcie przez Zygmunta tronu czeskiego 1437 – śmierć Zygmunta Luksemburskiego

powrót do początku strony