|
Kontrreformacja – prąd zmierzający do reformy wewnętrznej Kościoła; reakcja na reformację. Po piętnastu latach debat nad umocnieniem wewnętrznym i ustaleniem ustroju Kościoła katolickiego, zwołano w Trydencie sobór powszechny, który miał miejsce w latach 1545–1563. W wyniku ustaleń soboru, m.in. w naszym kraju, podjęto działania kontrreformacyjne: wprowadzono indeks ksiąg zakazanych (cenzura); w 1647 r. zamknięto wszystkie drukarnie i szkoły ariańskie (w wyniku tych działań nastąpił upadek nauki, brak popularyzacji wiedzy, rozwijała się jedynie literatura religijna). W Polsce na przełomie XVII–XVIII w. umierają cenieni poeci i nie ma dobrych kontynuatorów –następuje upadek piśmiennictwa. W wyniku kontrreformacji z Polski zostają wygnani arianie. Do walki z reformacją sprowadzono natomiast jezuitów (XVI w.). Manieryzm – kierunek w sztuce łączący elementy renesansu i baroku. Odchodził od spokojnego i harmonijnego styku odrodzenia i wkraczał w ekspresyjne i "dzikie" formy baroku. Trwał od 1520 do 1580 r. Charakteryzował się szczególnym wyszukaniem w formie i treści, wyrafinowaniem i świadomą stylizacją – artyści chcieli zadziwić, poszukiwali nowych i śmiałych rozwiązań. Sztukę tę cechowała teatralizacja. Najsłynniejszym przedstawicielem tego nurtu był El Greco. Marinizm – styl poetycki zapoczątkowany przez poetę włoskiego Giambattistę Marino, który twierdził, że poezja powinna głównie zaskakiwać czytelnika, zadziwiać go niezwykłością języka, szokującymi określeniami, metaforami i paradoksami. Marinizm cechowała skłonność do wirtuozerii formalnej i dworskiej elegancji. Polskim przedstawicielem tego nurtu był J.A. Morsztyn. Konceptyzm – jeden z kierunków poezji baroku, ukształtowany w literaturze hiszpańskiej i włoskiej, oddziałujący stamtąd na literaturę innych krajów. Polegał na oparciu wypowiedzi poetyckiej na koncepcie, rozumianym jako pojęcie subtelne i pomysłowe; w przeciwieństwie do marinizmu, nie ograniczał się do liryki świeckiej, wpłynął także na język poezji religijnej. Jednym z najwybitniejszych teoretyków konceptyzmu był E. Tesauro. Rokoko – 1) styl artystyczny wywodzący się z baroku, najwyraźniej zaznaczał się w zdobieniu wnętrz i fasad, meblarstwie i stroju. Nazwa wywodzi się od często stosowanego motywu podobnego do muszli (fr. rocaile). 2) nurt literacki, obejmujący głównie małe formy wierszowe, które miały przede wszystkim bawić. Rokoko do poezji wniosło wdzięk, humor, upodobania sielankowe i sentymentalne. powrót do początku strony |
