Jerzy Waszyngton, George Washington
(ur. 1732 R., zm. 1799 R.)

Amerykański polityk i mąż stanu, generał. Pierwszy prezydent Stanów Zjednoczonych.

Jerzy Waszyngton urodził się w zamożnej rodzinie plantatorów w Wirginii. W wieku 11 lat stracił ojca, a opiekę nad nim przejął przyrodni brat. W młodości Jerzy żywo interesował się sprawami związanymi z wojskowością.

W 1754 r. Jerzy Waszyngton, jako dwudziestoletni oficer milicji (pospolitego ruszenia osadników) kolonii Wirginia,  brał udział w walkach z Francuzami, wykazując w nich dużą odwagę i zdolności dowódcze. W konflikcie brytyjsko-francuskim, który od 1756 r. stanowił część wojny siedmioletniej (1756–1763) toczącej się w wielu rejonach świata, Jerzy Waszyngton kontynuował walkę z wojskami francuskimi i sprzymierzonymi z nimi plemionami indiańskimi.

W 1759 r. Jerzy Waszyngton powrócił do rodzinnego majątku w pobliżu Mount Vernon w Wirginii, ożenił się z Martą Dandridge Custis i zarządzał swą posiadłością. Reprezentował także właścicieli ziemskich w parlamencie Wirginii.

Coraz większe napięcia i konflikt interesów między angielską metropolią a koloniami amerykańskimi doprowadziły w 1775 r. do otwartego konfliktu zbrojnego, dając początek wojnie o niepodległość kolonii. W kwietniu 1775 r. nieregularne oddziały milicji amerykańskiej odniosły zwycięstwo nad dobrze wyszkolonymi wojskami królewskimi w bitwie pod Lexington. Zebrany w maju 1775 r. w Filadelfii II Kongres Kontynentalny kolonii przekształcił oddziały milicji w Armię Kontynentalną (Continental Army), a dowództwo nad nią powierzył Jerzemu Waszyngtonowi. Nowa armia składała się początkowo z mało zdyscyplinowanych i niewyszkolonych ochotników, wprawdzie chętnych do walki, ale równie chętnych do powrotu do domu i czekających ich prac polowych. W ciągu kilku następnych lat Waszyngton znacznie podniósł poziom swoich formacji, wyszkolił żołnierzy i wprowadził większą dyscyplinę.

Waszyngton podczas przeprawy przez rzekę Delaware

4 VII 1776 r. II Kongres Kontynentalny w Filadelfii przyjął opracowaną przez Thomasa Jeffersona "Deklarację niepodległości Stanów Zjednoczonych", która głosiła niepodległość kolonii amerykańskich i całkowicie zrywała więzy łączące je z Wielką Brytanią.

Tymczasem armia Jerzego Waszyngtona odnosiła liczne sukcesy militarne – pokonała wojska angielskie w bitwie pod Trenton (1776), Saratogą (1777) i Yorktown (1781).

Zwycięstwo armii amerykańskiej pod Saratogą

W 1783 r., dwa lata po kapitulacji angielskiego generała Cornwallisa pod Yorktown, Brytyjczycy musieli pogodzić się ze stratą  kolonii amerykańskich i uznali ich niepodległość, podpisując traktat pokojowy w Wersalu.

Kapitulacja wojsk angielskich pod Yorktown

W 1787 r. Waszyngton przewodniczył obradującej w Filadelfii Konwencji Konstytucyjnej, która uchwaliła ostateczny tekst "Konstytucji Stanów Zjednoczonych" (miała jednocześnie duży wpływ na jej treść). Stany Zjednoczone (USA) zostały przekształcone z konfederacyjnego związku niezależnych stanów w państwo federacyjne. Po ratyfikowaniu amerykańskiej konstytucji przez wszystkie stany weszła ona w życie w 1788 r.

W kwietniu 1789 r. Jerzy Waszyngton został jednomyślnie wybrany przez zgromadzenie elektorów pierwszym prezydentem Stanów Zjednoczonych Ameryki. W 1792 r. został ponownie wybrany na najwyższy urząd na drugą kadencję.

Jako prezydent dążył do wzmocnienia młodego państwa, stworzył aparat administracji, uporządkował gospodarkę, system podatkowy, pieniężny i bankowy. W polityce wewnętrznej starał się łagodzić spory między republikanami, którzy opowiadali się za większą niezależnością poszczególnych stanów, a federalistami, dążącymi do wzmocnienia władz federalnych i ściślejszego związku między stanami. Z czasem Waszyngton zaczął skłaniać się ku tym ostatnim. W polityce zagranicznej był zwolennikiem neutralności Stanów Zjednoczonych.

Jerzy Waszyngton zmarł 14 XII 1799 r. w Mount Vernon w Wirginii. Przeszedł do historii jako bohater narodowy i twórca Stanów Zjednoczonych, w USA uznawany jest za ojca narodu amerykańskiego.

Jerzy Waszyngton uznawany jest za ojca narodu amerykańskiego

Pomnik Jerzego Waszyngtona w Richmond w Wirginii

WAŻNE DATY:

1754 – początek udziału Jerzego Waszyngtona w konflikcie brytyjsko-francuskim 1756–63 – wojna siedmioletnia 1775 – początek wojny o niepodległość kolonii amerykańskich; bitwa pod Lexington 1776 – objęcie przez Jerzego Waszyngtona dowództwa nad Armią Kontynentalną 4 VII 1776 – przyjęcie deklaracji niepodległości, początek Stanów Zjednoczonych Ameryki 1777 – zwycięstwo Waszyngtona w bitwie pod Saratogą 1781 – kapitulacja wojsk angielskich pod Yorktown 1783 – podpisanie traktatu pokojowego w Wersalu, zakończenie wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych 1787 – uchwalenie "Konstytucji Stanów Zjednoczonych" 1789 – wybór Jerzego Waszyngtona na pierwszego prezydenta USA 1799 – śmierć Jerzego Waszyngtona

powrót do początku strony