LITERATURA POLSKA

Wydarzenia historyczne i społeczne mające wpływ na kształt polskiego romantyzmu

1789–1794 –	Wielka Rewolucja Francuska.
1797–1815 –	wojny napoleońskie zakończone kongresem wiedeńskim, na którym ustalono nowy porządek w Europie. Polskę rozdarto ponownie na trzy części, przy czym utworzono tzw. Królestwo Kongresowe pod władaniem cara. Stało się ono terenem działania polskich patriotów i organizacji spiskowych.
1821 –	powstanie narodowowyzwoleńcze w Grecji.
1825 –	powstanie dekabrystów w Rosji.
1830 –	powstanie listopadowe i jego klęska. Fala Wielkiej Emigracji po upadku powstania.
1846 –	rewolucja krakowska pod wodzą Jakuba Szeli. Bunt chłopów przeciwko szlachcie, stłumiony, lecz znaczący w historii kraju.
1848 –	Wiosna Ludów, szereg wystąpień wyzwoleńczych w całej Europie.
1863 –	powstanie styczniowe i jego klęska.

 Trzy okresy romantyzmu polskiego

I.	1822–1830 – (faza początkowa) formowanie romantycznego programu, działalność A. Mickiewicza i J. Słowackiego; idea szlacheckiej rewolucji.
II.	1830–1848 – (faza szczytowa) największe osiągnięcia A. Mickiewicza, J. Słowackiego, Z. Krasińskiego, C.K. Norwida; odejście od założeń rewolucji szlacheckiej, duża rola ludu w walce o odzyskanie niepodległości; Wielka Emigracja, czyli masowy wyjazd polskiej inteligencji do Europy Zachodniej, w większości w obawie przed popowstańczymi restrykacjami.
III.	1848–1864 – (faza schyłkowa) ustaje działalność poetów emigracyjnych, pojawia się działalność epigonów (naśladowców), wzrasta rola literatury krajowej (A. Fredro).

Walka klasyków z romantykami (1818–1830)

Była to polemika na łamach prasy między młodym a starym pokoleniem na temat kształtu literatury. Początek sporowi dały rozprawy romantyków: Kazimierza Brodzińskiego O klasyczności i romantyczności tudzież o duchu poezji polskiej i Maurycego Mochnackiego O literaturze polskiej w wieku XIX oraz tekst klasyka Jana Śniadeckiego O pismach klasycznych i romantycznych.

Brodziński przyjął postawę kompromisową, łączył klasycyzm i romantyzm. Tworzył literaturę narodową, wyznawał patriotyzm oraz przedstawiał wyidealizowany, sielankowy obraz narodu. Mochnacki natomiast odrzucił sielankowość, żądał narodowości, głosił wolność artysty, podważał reguły klasycyzmu, popierał ludowość w literaturze. Był typowym romantykiem, podkreślał dużą rolę natchnienia, wyobraźni, przeżyć.  Natomiast Jan Śniadecki negował romantyków, krytykował powrót do średniowiecza i "fantastyczność" ich literatury.

ROMANTYCY:

–	utrzymywali, że klasykom obce i niezrozumiałe są wszystkie piękności romantyczne (niewinność, swoboda, prostota);
–	uważali zwolenników klasycyzmu za ludzi ograniczonych i zamkniętych na sztukę;
–	twierdzili, że to wszystko, co niepojęte przez rozum ludzki nie musi być od razu odrzucane i wręcz zakazywane w literaturze (do tłumaczenia różnych niepojętych zjawisk potrzebne jest właśnie natchnienie i swoboda wyobraźni);
–	twierdzili, że należy dostrzegać związki między ideałem a rzeczywistością, między światem fizycznym a metafizycznym.

KLASYCY: