Strona ofertowa Wydawnictw Edukacyjnych WIKING
Jesteś
gościem portalu
Strona główna portalu
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=621
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=440
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=110
http://www.wiking.com.pl/index.php?site=testy_gim_historia_roz_1
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=348
http://www.wiking.edu.pl/sitemap.php
Powrót do poprzedniej stronyWersja do wydruku

SŁOWNIK terminów literackich

A|B|C|D|E|F|G|H|I|J|K|L|M|N|O|P|R|S|ś|T|U|V|W|Z|Ż

bajka
ballada
barbaryzm
barok
baśń
Biblia
biblijne gatunki literackie
biblizmy
bibliografia
biografia
bohater
budowa dzieła literackiego
budowa świata przedstawionego

bajka – krótka powiastka wierszem lub prozą, zawierająca naukę (morał). Spostrzeżenia dotyczące zasad postępowania, dobra i zła zilustrowane są przykładem, np. bohaterami są zwierzęta, które uosabiają określone typy ludzkie (mądra sowa, chytry lis, pracowita mrówka). Jeden z podstawowych gatunków literatury dydaktycznej (pouczającej), np. Bajki Ignacego Krasickiego, Adama Mickiewicza. Zobacz: alegoria.

ballada – gatunek epicko-liryczny. Najczęściej przybiera formę podzielonej na strofy (stroficznej) pieśni, często w toku opowieści pojawiają się dialogi. Opowiada o legendarnych lub historycznych wydarzeniach zaczerpniętych ze świata podań ludowych. Gatunek ten pojawia się w cyklu Ballady i romanse Adama Mickiewicza. Zobacz: legenda.

barbaryzm – zobacz: zapożyczenie.

barok – epoka literacka pomiędzy epoką renesansuoświecenia (XVII – I poł. XVIII wieku). Zobacz: epoka literacka.

baśń – opowiadanie niewielkich rozmiarów, w którym dominują elementy fantastyki (niesamowite wydarzenia i postacie, np. latające dywany, mówiące zwierzęta) lub wierzenia magiczne. Jest to jeden z podstawowych gatunków epickich literatury ludowej (czyli dotyczącej wiejskich podańlegend). Najbardziej popularnym zbiorem literackiej baśni europejskiej pozostają do dziś Baśnie Hansa Christiana Andersena. Zobacz: opowiadanie, folklorystyka.

Biblia – (biblion to z greckiego księgi) zbiór ksiąg Starego Testamentu (który zawiera księgi Izraela uznane za święte przez religię Żydów, czyli judaizm, i chrześcijaństwo) oraz ksiąg Nowego Testamentu (który obejmuje: Ewangelie, Dzieje Apostolskie, Listy Apostolskie oraz Apokalipsę św. Jana – które są podstawą chrześcijaństwa). Inne nazwy to Święta Księga, Pismo Święte. Zobacz: apokalipsa, ewangelia, Exodus, Genesis, biblijne gatunki literackie, Vulgata, list.

biblijne gatunki literackie – zespół gatunków literackich występujących w Starym i Nowym Testamencie. W Starym Testamencie wyróżnia się: formy poetyckie różnego typu (pieśni, psalmy, hymny), teksty historyczne (podania, legendy, bajki, przypowieści). W Nowym Testamencie wyróżnia się: ewangelie, apokalipsę, listy, literaturę parenetyczną (pouczającą). Zobacz: apokryf, hagiografia, modlitwa, werset biblijny, Biblia.

biblizmy – związki wyrazowe pochodzące z Biblii, które weszły do codziennego użytku, np. zakazany owoc, kielich goryczy, rozdzierać szaty, syn marnotrawny. Używane są w języku potocznym, mają przenośne (metaforyczne) znaczenie. Zobacz: frazeologizm, związki frazeologiczne.

bibliografia – dziedzina wiedzy o książce, zajmująca się tworzeniem opisów, które porządkują książki, czasopisma i inne druki. W innym znaczeniu spis utworów wykorzystanych przy opracowywaniu jakiegoś tekstu. Opis bibliograficzny, który pojawia się często w przypisach czy bibliografii powinien zawierać podstawowe dane o książce – autora, tytuł, rok i miejsce wydania, wydawnictwo, np.:

1) Tishner Józef, Jak żyć, Wydawnictwo TUM, Wrocław 1995.

biografia – życiorys lub zbiór życiorysów. W znaczeniu potocznym książka o życiu sławnej osoby mająca charakter dokumentalny. Utwór, w którym autor opowiada o własnym życiu to autobiografia. Zobacz: dziennik, pamiętnik.

bohater – jedna z centralnych postaci (Odys w Odysei Homera) lub para postaci (Romeo i Julia w tragedii Wiliama Szekspira Romeo i Julia) w utworze literackim; w poezji – bohater liryczny (Urszulka w Trenach Jana Kochanowskiego). W prozie występuje wiele odmian bohatera m.in.: negatywny, pozytywny, pierwszoplanowy, drugoplanowy lub bohater zbiorowy (czyli zespół postaci, które reprezentują określone środowisko, np. środowisko chłopskie w Chłopach Władysława Reymonta). Zobacz: postać literacka.

budowa dzieła literackiego – zobacz: struktura dzieła literackiego.

budowa świata przedstawionego - zobacz: kompozycja.

powrót do początku strony

Geografia | Język Polski | Historia | Przyroda | Biologia