SŁOWNIK terminów literackich

A|B|C|D|E|F|G|H|I|J|K|L|M|N|O|P|R|S|ś|T|U|V|W|Z|Ż

wątek
wers
werset biblijny
wiersz
wiersz sylabiczny
wieszcz
wstęp
wyrzutnia
wywiad

wątek – ciąg zdarzeń w obrębie fabuły utworu tworzących szereg przyczyn i skutków związanych z jedną lub kilkoma postaciami. Wątek główny (pierwszoplanowy) tworzą zdarzenia, które stanowią podstawowy temat utworu, a wątki poboczne, zdarzenia uzupełniające, dodatkowe. Zobacz: motyw.

wers – jednostka wiersza, wyodrębniona graficznie, jako oddzielna linijka tekstu, która powtarzając się regularnie w utworze lirycznym stanowi podstawę rytmu. Pogrupowane wersy tworzą strofy. Zobacz: liryka.

werset biblijny – wyodrębniony graficznie, czasem oznaczony numerami, fragment tekstu, uroczysta wypowiedź, obejmująca kilka zdań. Budowa wersetów jest zróżnicowana stylowo i gatunkowo, tak jak teksty wchodzące w skład Biblii.

Ta dobra nowina o królestwie będzie głoszona po całej zamieszkanej ziemi na świadectwo wszystkim narodom; a potem nadejdzie koniec.

   (Mateusz, 24:3–14)

Zobacz: biblijne gatunki literackie, styl.

wiersz – mowa celowo ukształtowana i zorganizowana brzmieniowo charakteryzująca się powtarzalnością elementów (akcentów, głosek, wersów, strof itp.) i wzajemnym powiązaniem znaczeń użytych słów. Jest przeciwieństwem prozy. Zobacz: refren, liryka.

wiersz sylabiczny – wiersz charakteryzujący się stałą liczbą sylab w wersach, występowaniem średniówki (w wersach liczących powyżej ośmiu sylab), stałym akcentem padającym na przedostatnią sylabę wersu (jeśli występuje średniówka, również na przedostatnią przed nią), dopuszczalne są w nim przerzutnie, występują pełne rymy żeńskie. Wiersze sylabiczne mogą być stroficzne, czyli podzielone na strofy, lub stychiczne (ciągłe, bez podziału). Wiersz sylabiczny, w którym nie ma rymów nazywany jest wierszem białym, natomiast wiersz, którego konstrukcja odbiega od przyjętych schematów (który jest wynikiem jednorazowej decyzji autora), wierszem wolnym. Zobacz: liryka.

wieszcz – natchniony poeta, prorok, duchowy przywódca narodu. W Polsce w XIX wieku miano wieszczów narodowych nadano Adamowi Mickiewiczowi, Juliuszowi Słowackiemu i Zygmuntowi Krasińskiemu. Kiedy natomiast w XX wieku odkryto geniusz Cypriana Kamila Norwida okrzyknięto go "czwartym wieszczem".

wstęp – zobacz: przedmowa.

wyrzutnia – zobacz: elipsa.

wywiad – rozmowa ze znaną osobistością podana do publicznej wiadomości za pomocą telewizji, radia lub druku. Obszerna rozmowa ogłoszona w postaci książkowej to tzw. wywiad-rzeka.

powrót do początku strony