HANDEL ZAGRANICZNY w Europie
HANDEL ZAGRANICZNY
na Świecie, w Polsce
__________
Państwa Unii Europejskiej odgrywają pierwszoplanową rolę w handlu zagranicznym nie tylko na naszym kontynencie, ale także na arenie ogólnoświatowej. Niemcy, Francja, Wielka Brytania, Włochy, Holandia, Belgia mieszczą się w czołowej “10” największych eksporterów i importerów – szczegółowe dane statystyczne na ten temat znaleźć można w tabeli.
Często w ujęciu globalnym Unia Europejska traktowana jest jako jeden wielki obszar handlowy – patrz mapa w rozdziale Handel Zagraniczny na Świecie (a także mapa poniżej).
Na UE przypada około 1/4 całkowitych obrotów światowego handlu (nie licząc wymiany wewnętrznej między poszczególnymi krajami Unii).
Największym partnerem Unii od lat pozostają Stany Zjednoczone. Wynika to z następujących czynników:
- wysokiego stopnia rozwoju gospodarczego,
- powiązań historycznych (np. Planu Marshalla),
- stosunkowo niewielkiego oddalenia i dogodnych połączeń morskich oraz lotniczych.
Wymiana handlowa odnosi się tu przede wszystkim do rozmaitych produktów przemysłu przetwórczego, m. in. maszyn i urządzeń, środków transportu, chemikaliów. Towary te znacznie częściej płyną z Unii Europejskiej do USA. Natomiast w kierunku przeciwnym przesyłane są także zboża (np. kukurydza) i surowce naturalne (np. węgiel kamienny).
Bardzo ważnym partnerem handlowym Europy jest Azja Wschodnia. O ile Japonia oraz tzw. “azjatyckie tygrysy” (Korea Południowa, Tajwan, Tajlandia, Singapur, Malezja, Indonezja) od wielu lat wysyłały na nasz kontynent znaczne ilości towarów przetworzonych, o tyle w ostatnim czasie Chiny zaczęły osiągać jeszcze wyższe obroty eksportowe. Wiąże się to z masowym przenoszeniem produkcji przemysłowej na obszary o niższych kosztach wytwarzania (”offshoring”). W latach 90-tych komunistyczne Chiny otworzyły się na inwestycje zagraniczne, dzięki czemu pojawił się tam olbrzymi potencjał taniej siły roboczej, która jest obecnie intensywnie wykorzystywana przez amerykańskich, japońskich i europejskich przedsiębiorców.
Z Bliskiego Wschodu do Europy szerokim strumieniem płynie ropa naftowa. Poza tym na znacznie już mniejszą skalę sprowadza się stamtąd wyroby włókiennicze i skórzane oraz artykuły spożywcze (np. owoce cytrusowe).
Stosunkowo wysokie obroty handlowe uzyskiwane są z Afryką. Składa się na nie głównie import surowców, np.:
- ropy naftowej z Algierii, Libii i Nigerii,
- węgla kamiennego i innych bogactw z RPA,
- rud aluminium z Gwinei,
- rud miedzi z Zambii,
- rud żelaza z Liberii
- uranu z Nigru i Namibii.
Ponadto z Afryki, Ameryki Łacińskiej i południowej Azji Europa importuje egzotyczne rośliny jadalne, np. banany, ananasy, kokosy, daktyle, kawę, kakao, przyprawy i in.
Europejski eksport do krajów “biednego południa” obejmuje niemal wyłącznie towary przetworzone przemysłowo oraz niewielkie ilości żywności (tamtejszy przemysł przetwórczy jest na ogół bardzo słabo rozwinięty, toteż wiele przedmiotów codziennego użytku musi być sprowadzanych).
Bilans handlu zagranicznego poszczególnych państw na naszym kontynencie jest dosyć zróżnicowany. Najlepiej pod tym względem wypadają Rosja i Norwegia, ponieważ kraje te eksportują znaczne ilości ropy naftowej. Równie wysoka nadwyżka notowana jest w Irlandii, gdzie z kolei dobrze rozwinięte rolnictwo pozwala na duży eksport artykułów spożywczych (szczególnie pochodzenia zwierzęcego). Także Niemcy – światowa potęga gospodarcza – od lat więcej towarów sprzedają niż kupują, mając przy tym bardzo wysokie obroty.
Na przeciwległym biegunie znajdują się państwa środkowoeuropejskie, a zwłaszcza bałkańskie. Nie najlepiej rozwinięty przemysł przetwórczy oraz praktycznie brak surowców naturalnych (poza nielicznymi wyjątkami, np. miedź w Polsce, węgiel brunatny w Grecji) znacznie ograniczają możliwości eksportowe.
Prognozy rozwoju handlu zagranicznego na najbliższe lata nie są dla Europy zbyt optymistyczne. Szeroka ekspansja towarów chińskich stopniowo obejmuje nie tylko nasz kontynent, ale i praktycznie cały świat. Stanowi to istotne zagrożenie dla lokalnych producentów. Różne organizacje gospodarcze usiłują przeciwdziałać zalewowi rynków przez produkty azjatyckie. Jednym z przykładów takich działań były naciski wywierane na Chiny (m. in. przez Unię Europejską), aby wprowadziły one dodatkowe cła wywozowe na swoje wyroby tekstylne.
O ekspansji towarów chińskich każdy może łatwo się przekonać – wystarczy zwrócić uwagę jak wiele artykułów codziennego użytku (biurowych, gospodarczych, odzieżowych i in.) ma napis “Made in China”.