HANDEL ZAGRANICZNY na Świecie

HANDEL ZAGRANICZNY
w Europie, w Polsce
__________

Współczesny handel zagraniczny podlega wielu regulacjom. Liczne organizacje międzynarodowe dbają o interesy swoich państw członkowskich. Przykładami mogą tu być:
- OPEC (Organizacja Państw Eksportujących Ropę Naftową) – dyktuje ceny ropy naftowej;
- EU (Unia Europejska) – chroni własny rynek przed nadmiernym napływem towarów z zewnątrz poprzez stosowanie ceł, limitów, kontyngentów itp.;
- FTAA (Strefa Wolnego Handlu Obu Ameryk – projekt) – ma ułatwić przepływ towarów w obrębie Ameryki Północnej i Południowej.
Rolę globalnego "strażnika" spełnia, powołana w 1995 roku, Światowa Organizacja Handlu – WTO. Jej głównym zadaniem jest dążenie do liberalizacji światowego handlu oraz działanie na rzecz stworzenia równych warunków dla wszystkich uczestników rynku.

Zdecydowana większość (około 90%) ogólnoświatowych obrotów handlowych przypada na 3 regiony:
- Europę,
- Amerykę Północną,
- Azję Wschodnią.
Są to główne obszary tzw. “bogatej północy”, gdzie prężnie funkcjonująca gospodarka jest bezpośrednio związana z ożywioną wymianą handlową – np. do produkcji potrzebne są surowce, które częstokroć się importuje, a wytworzone towary w dużej części przeznacza się na eksport.
Globalnymi liderami w handlu są takie kraje jak: Stany Zjednoczone, Niemcy, Chiny, Japonia, Francja, Wielka Brytania – dane statystyczne dotyczące wielkości obrotów i udziału w rynku tych państw (i innych) znaleźć można w tabeli.

Udział “biednego południa” w światowym handlu ogranicza się niemal wyłącznie do eksportu zasobów naturalnych. Słaby rozwój gospodarczy nie pozwala konkurować na międzynarodowych rynkach towarów przetworzonych, natomiast niewielkie możliwości finansowe znacznie ograniczają import.
W Afryce, Ameryce Łacińskiej i na południu Azji jest wiele krajów, których gospodarka w dużym stopniu opiera się na eksporcie jednego, naturalnie występującego towaru, np.:
- państwa bliskowschodnie oraz Nigeria, Gabon, Algieria, Libia, Wenezuela – ropa naftowa,
- Chile, Zambia – rudy miedzi,
- Gujana, Surinam, Gwinea – rudy aluminium,
- Botswana, Demokratyczna Republika Konga – diamenty,
- Kostaryka, Honduras – banany,
- Wybrzeże Kości Słoniowej – kakao,
- Bangladesz – juta.

W strukturze towarowej handlu największą grupę stanowią towary przetworzone przemysłowo. Zaliczają się do nich różnorodne produkty z wielu branż, m. in. metalowej, maszynowej, motoryzacyjnej, elektrotechnicznej, komputerowej, telekomunikacyjnej, budowlanej, chemicznej, włókienniczej. Są one powszechnie użytkowane na całym świecie, toteż istnieje silna potrzeba ciągłego ich wytwarzania i wymieniania.
Trzeba tu zwrócić uwagę na stale rosnący udział Chin (a także niektórych krajów “biednego południa”) w eksporcie tych towarów. Związane to jest z niemal masowym już przenoszeniem wszelakiej produkcji na obszary o taniej sile roboczej, a w szczególności do Azji Wschodniej.

W handlu surowcami naturalnymi największe znaczenie ma ropa naftowa, a poza nią inne paliwa (gaz ziemny i węgiel kamienny) oraz rudy metali (szczególnie żelaza).
Ropę naftową eksportują państwa bliskowskodnie oraz Rosja (głównie do Europy), Wenezuela, Meksyk, Nigeria (głównie do USA), Indonezja i Malezja (głównie do Japonii i Korei Południowej).
W eksporcie gazu ziemnego dominującą rolę odgrywają Rosja i USA.
Znaczne nadwyżki węgla kamiennego uzyskuje się w Chinach, Indiach, RPA, USA i Australii. Koszty wydobycia w tych krajach są na tyle niskie, że paliwo to opłaca się wysyłać nawet do odległej Europy (gdzie na rynku konkuruje ono m. in. z polskim węglem).
Rudy żelaza eksportują Brazylia, RPA, Indie, Chiny, Australia, Kanada, a importuje cała Europa Zachodnia (oprócz Szwecji) oraz Japonia i Korea Południowa.

Warto przy okazji wspomnieć o powiązaniach handlowych między Japonią a Australią.
Japonia to kraj praktycznie pozbawiony surowców mineralnych, toteż – mając silnie rozwinięty przemysł przetwórczy – musi je sprowadzać. Głównym dostawcą jest właśnie Australia, gdzie występują liczne bogactwa – węgiel kamienny i brunatny, uran, rudy żelaza, aluminium, miedzi, cyny, cynku i ołowiu, srebro, złoto i inne metale. Ponadto Australia wytwarza znaczne nadwyżki żywności i eksportuje je m. in. do Japonii, która jest największym na świecie importerem artykułów rolno-spożywczych (górzyste wyspy nie stwarzają dogodnych warunków do rozwoju rolnictwa, a 127-milionowa społeczność japońska ma znaczne potrzeby żywieniowe).
Jednocześnie w kierunku przeciwnym – z Japonii do Australii – wysyłane są gotowe produkty przemysłu przetwórczego.

 powrót na początek strony