Przyroda > Polska > Elementy krajobrazu > Pokrycie terenu

Pokrycie terenu

 Slowa kluczowe:
- rzeka
- jezioro
- las
- łąka
- miasto
- wieś

Czym jest pokrycie terenu?

Elementami pokrycia terenu są wszystkie obiekty trwale związane z powierzchnią Ziemi. Jak łatwo zauważyć jest ich bardzo dużo. Można jednak wyróżnić kilka najważniejszych grup tych obiektów:

  • Rzeki – naturalnie płynące cieki wodne; rzeki główne uchodzą (wpływają)
    do morza (lub jeziora), natomiast dopływy uchodzą do rzek głównych lub innych dopływów.
    Polska ma stosunkowo gęstą sieć rzek; większość z nich płynie z kierunków południowych na północ (z gór i wyżyn do morza); najdłuższa nasza rzeka to Wisła (1048 km), druga co do długości jest Odra (854 km, z czego w Polsce 742 km, a reszta po stronie czeskiej); warto nadmienić, że Odra wraz Nysą Łużycką w dużej części stanowi naturalną granicę państwową między Polską a Niemcami; podobną rolę odgrywa Bug na naszych granicach z Białorusią i Ukrainą.

    (Zobacz też: długości rzek i powierzchnie jezior w Polsce)

  • Jeziora – naturalne zbiorniki wodne;
    skupione są głównie na północy kraju w pasie pojezierzy; występują też w nadmorskim pasie nizin oraz w górach;
    2 największe jeziora Polski
    to Śniardwy (113,8 km2)
    i Mamry (104,4 km2);
    najgłębszym akwenem
    jest Hańcza (108,5 m).

  • Lasy – obszary zadrzewione, zajmują około 29% powierzchni kraju. Największe ich skupiska znajdują się w Polsce północnej i zachodniej (pas pojezierzy), a także w górach. Zdecydowanie przeważają lasy iglaste i mieszane w których rosną przede wszystkim sosny, świerki, dęby, brzozy, a ponadto buki, graby, klony, olsze, lipy, kasztanowce, jodły, cisy, modrzewie.

    (Zobacz też: mapa roślinności w Polsce)

  • Łąki - obszary trwale porośnięte trawą. Występują praktycznie w całym kraju, szczególnie dużo jest ich w dolinach rzek. Łąki leżące na obszarach górskich mają swoje lokalne nazwy,
    np. hale, połoniny.

  • Tereny podmokłe – bagna, mokradła, torfowiska i in., porośnięte są specyficzną roślinnością wilgociolubną (mchy, turzyce, trawy). Występują na terenach położonych niżej w stosunku do otoczenia (zbiera się tam woda). W Polsce największym kompleksem terenów podmokłych są tzw. Bagna Biebrzańskie, znajdujące się na północnym wschodzie, w pasie pojezierzy.

  • Pola uprawne, plantacje, sady – zajmują prawie połowę powierzchni Polski. Są przykładem istotnego wpływu człowieka na otaczający nas krajobraz. Działalność rolnicza (różnorodne uprawy czy też hodowla zwierząt) potrafi znacząco zmienić wygląd powierzchni Ziemi.
     

  • Tereny zabudowane – zaliczają się do nich obszary miast i wsi, a także tereny przemysłowe i komunikacyjne; są najbardziej jaskrawym przykładem ingerencji człowieka w krajobraz.
     
     

O ile kształt powierzchni Ziemi zmienia się stosunkowo rzadko i na ogół bardzo powoli, o tyle zmiany w pokryciu terenu zachodzą znacznie częściej i szybciej. Na przykład
w ciągu 12 miesięcy mamy 4 pory roku, podczas których występują rozmaite stany pogody. W tym czasie krajobraz może się zmieniać bardzo znacznie, chociażby
na skutek zalegania pokrywy śnieżnej
w zimie – patrz zdjęcie obok.
Pokrywająca teren roślinność przechodzi
w ciągu roku kolejne etapy swojego istnienia (np. kiełkowanie, kwitnienie, obumieranie),
co również ma wpływ m.in. na kolory otaczającego nas krajobrazu.
Wreszcie działalność człowieka (która nie jest już tak ściśle związana z porami roku) – czyli np. budowanie nowych domów, fabryk, sklepów, dróg – w krótkim czasie może wprowadzić duże przeobrażenia w krajobrazie.

Czy wiesz, że?
  • Jeziora mogą być też tworzone sztucznie, przez człowieka. Najczęściej powstają one po spiętrzeniu wód rzeki przy pomocy tamy (zapory).
    W Polsce do takich jezior zaliczają się m.in. Solińskie, Włocławskie, Żywieckie, Goczałkowickie; patrz też     tabela.
  • Sztuczne jeziora mogą być wykorzystywane do rozmaitych celów,
    np. energetycznych (elektrownie wodne), retencyjnych, rekreacyjnych,
    przeciwpowodziowych    .

  • Sztucznie mogą być też tworzone obiekty przypominające wyglądem rzeki,
    choć wypełniająca je woda nie płynie. Są to kanały, które służą przede wszystkim do usprawnienia żeglugi śródlądowej. W Polsce największe znaczenie mają następujące kanały: Gliwicki, Bydgoski, Augustowski,
    Elbląski, Wieprz-Krzna.

powrót na początek strony

Zobacz także