Strona ofertowa Wydawnictw Edukacyjnych WIKING
Jesteś
gościem portalu
Strona główna portalu
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=621
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=440
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=110
http://www.wiking.com.pl/index.php?site=testy_gim_historia_roz_1
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=348
http://www.wiking.edu.pl/sitemap.php
Powrót do poprzedniej stronyWersja do wydruku

DWUDZIESTOLECIE MIĘDZYWOJENNE

Nazwa i granice czasowe nowej epoki wynikają z siebie wzajemnie. Okres między dwoma wojnami (I i II wojną światową) określa się też jako międzywojnie lub okres międzywojenny. Początek epoki przypada na rok 1918 (zakończenie I wojny światowej), a jej koniec wyznacza wybuch II wojny światowej w roku 1939.

W pierwszych dziesięcioleciach XX w. miała miejsce prawdziwa rewolucja kulturalna i naukowa. Jej podłoże miało charakter historyczno-społeczny:

nastąpił zmierzch demokracji mieszczańskiej;

pojawiły się trudności ekonomiczne (rozwinął się przemysł, w wyniku czego podaż była większa od popytu);

pojawiły się antagonizmy polityczne i narodowościowe;

1917 r. doszło do wybuchu rewolucji rosyjskiej i powstania Związku Radzieckiego;

pojawił się faszyzm, hitleryzm – nacjonalistyczne ideologie, w których nie liczy się jednostka, lecz masa, naród;

nastąpił wzrost potęgi militarnej państw.


Dokonano także wielu odkryć naukowych.
 W fizyce:

teoria względności Einsteina (wszystko jest względne);

teoria nieoznaczoności Heisenberga (zlikwidowała przekonanie o determinizmie, głosiła, że istnieją zjawiska przypadkowe, bez przyczyn i prawidłowości);

odkrycie energii promieniotwórczej, rozbicie atomu.

W astronomii:
– odkrycie innych układów słonecznych.
W cybernetyce:
– rozwój teorii informacji;
– budowa pierwszych mózgów elektronowych.
• W psychologii (nowe kierunki):

John Watson skrytykował dotychczasową psychologię introspekcyjną, która badała to, co człowiek czuje i myśli. Watson stwierdził, że poznać można jedynie czyny i słowa. Stworzył psychologię behawiorystyczną (tzw. behawioryzm), która zajmowała się badaniem odruchów i zachowań człowieka.

Zygmunt Freud stworzył teorię psychoanalizy. Badał nerwice i stwierdził, że większość z nich spowodowana jest hamowaniem popędów seksualnych. Freud stworzył teorię osobowości, według której dzieli się ona na trzy sfery:
1. ego (sfera myśli, intelektualna, kontrolowana, uporządkowana)
2. id (sfera popędów, pożądań, żywiołowa, często nieopanowana)
3. superego (sfera nawyków kulturowych; ta sfera powstrzymuje id).
Freud stworzył również teorię kompensacji, która mówi o zaspokajaniu swoich popędów w wysublimowanej i nieszkodliwej społecznie formie.

 
Zygmunt Freud

Początki wieku XX to również kryzys wartości:

brak wiary w człowieka (zaczęto traktować człowieka jako element masy);

użycie nauki przeciwko człowiekowi;

banalizacja sztuki (powstała kultura masowa);

kryzys religii (rozwijały się filozofie ateistyczne);

rozwój filozofii egzystencjalnej (samotność człowieka we wszechświecie, brak zasad moralnych, życie nie ma wartości, czeka nas tylko śmierć, nie ma Boga) – twórcy to Jean Paul Sartre (laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za 1964 r., odmówił jej przyjęcia), Karl Jaspers, Martin Heidegger;

przeczucie katastrofy, zmierzch kultury europejskiej (odkrycia geograficzne, etnograficzne) – stwierdzono, że istnieją inne kultury, nie gorsze od europejskiej;

jedyną optymistyczną filozofią był marksizm, który głosił równe prawa dla wszystkich.


Jean Paul Sartre

Karl Jaspers

Martin Heidegger

SZTUKA DWUDZIESTOLECIA MIĘDZYWOJENNEGO

Jej główne cechy to:

akceptacja kultur prymitywnych;

nowa koncepcja piękna (uznanie faktu, że istnieje wiele rodzajów piękna);

antynaturalizm (rozwijały się kierunki zrywające związki z rzeczywistością; ich celem było wywołanie szoku u odbiorcy);

rozbicie tradycyjnych struktur formalnych, takich jak bohater, fabuła, akcja;

nowa koncepcja teatru (Wielka Reforma Teatru – teatr autonomiczny, wielotworzywowy, duża rola reżysera);

malarstwo nieimitujące rzeczywistości;

muzyka absolutna (w założeniu miała nie nieść żadnych treści); pojawił się jazz;

powstanie kina.

KINO

W 1895 r. bracia Lumiere wynaleźli pierwszy projektor. Urządzenie to upowszechniło się na początku XX w., ściągając do kin i na projekcje objazdowe wielkie rzesze sympatyków dziesiątej muzy. Pierwsza publiczna projekcja wykonanego kinematografem filmu odbyła się 28 XII 1895 r. w paryskim Salonie Indyjskim Grand Cafe. Wyświetlono dwuminutowy obraz pt. Wyjście robotnic z fabryki w Lyonie, a później m.in.: Śniadanie, Polewacza polanyWjazd pociągu na stację w La ciota. Pierwszym filmem fabularnym był Polany robotnik1895 r.

Wśród pionierów kina nie brakowało też Polaków. Pierwszymi polskimi realizatorami filmowymi na przełomie XIXXX w. byli: Kazimierz Prószyński – konstruktor i wynalazca pleografu (kamery i projektora nowocześniejszego niż kinematograf), filmujący krótkie scenki rodzajowe z życia codziennego Warszawy, np. Ślizgawka w Łazienkach, oraz Bolesław Matuszewski, który realizował krótkie filmy dokumentalne (m.in. z wizyty cesarza Wilhelma II w Peterhofie w 1897 r.), jako operator firmy Lumiere. W 1910 r. w Kownie Władysław Starewicz zrealizował pierwszy w świecie film lalkowy z animacją poklatkową pt. Piękna Lukanida (premiera w Moskwie w 1912 r.).

Film rozwijał się we Włoszech, Danii, Rosji i w Stanach Zjednoczonych. Powstały pierwsze westerny, kryminały, komedie oraz pierwszy film science fiction pt. Podróż na Księżyc. W 1927 r. pokazano pierwszy film dźwiękowy – Śpiewak jazzbandu.


Bracia Lumiere


Plakat pierwszego filmu stworzonego i wyświetlonego
przez braci Lumiere w 1895 r.

Kierunki w sztukach plastycznych i literaturze na początku XX w.
Filozofia
Literatura powszechna
Literatura polska – poezja
Literatura polska – proza
Literatura polska – dramat
Podsumowanie

powrót do początku strony

Geografia | Język Polski | Historia | Przyroda | Biologia