Strona ofertowa Wydawnictw Edukacyjnych WIKING
Jesteś
gościem portalu
Strona główna portalu
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=416
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=440
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=441
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=335
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=621
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=110
http://www.wiking.com.pl/index.php?site=testy_gim_historia_roz_1
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=348
http://www.wiking.edu.pl/sitemap.php
Powrót do poprzedniej stronyWersja do wydruku
Przyroda > Klimat i krajobrazy Ziemi > Krajobrazy Australii i Oceanii

Krajobrazy Australii i Oceanii

Słowa kluczowe:
- krajobraz
- wyspa
- archipelag
- dżungla
- sawanna
- pustynia

Australia i Oceania w przeważającej części leży na 2 półkulach: południowej
i wschodniej. Niemal wszystkie wybrzeża oblewają wody Oceanu Spokojnego.
Jedynie południowe i zachodnie brzegi Australii leżą nad Oceanem Indyjskim.

Australia i Oceania jest najmniejszą częścią świata – zajmuje nieco ponad 5% powierzchni lądów na Ziemi. Jeszcze mniejszy jest udział tutejszej ludności
w ogólnoświatowej populacji – zaledwie 0,5% (łącznie mieszka tam 33,5 mln osób, czyli mniej niż w Polsce).

Podział terytorialny Australii i Oceanii obejmuje 15 państw i kilkanaście terytoriów zależnych – zobacz mapę.

Co to jest Australia, a co to jest Oceania?

Australia to zwarta bryła kontynentu, która obejmuje państwo o tej samej nazwie.

Natomiast w skład Oceanii wchodzą prawie wszystkie wyspy na Oceanie Spokojnym leżące na południe od Hawajów. Wyróżnione zostały 4 główne grupy wysp:
- Polinezja,
- Mikronezja,
- Melanezja,
- Nowa Zelandia.
Największą wyspą jest Nowa Gwinea (około 800 tys. km2 – ponad 2,5 raz większa
od Polski). Następne w kolejności są wyspy Nowej Zelandii (Północna i Południowa), Nowa Brytania, Nowa Irlandia, Nowa Kaledonia – zobacz szczegółową mapę.

Zdecydowana większość powierzchni lądówludności w tej części świata przypada
na Australię.

Jak ukształtowana jest powierzchnia Australii i Oceanii?

Mimo niewielkiego obszaru, ukształtowanie powierzchni Australii i Oceanii jest dosyć urozmaicone. Mamy tu olbrzymią ilość wysp i wysepek (około 7500).
Powierzchnia terenu na wielu z nich osiąga znaczne wysokości – zarówno względne, jak i bezwzględne (nawet kilka tysięcy metrów nad poziomem morza).


legenda mapy

Przebieg linii brzegowej można analizować w zasadzie tylko w odniesieniu
do Australii. Jest on tam na ogół wyrównany, choć można wyróżnić kilka większych półwyspów – np. Jork, Ziemia Arnhem – i zatokKarpentaria, Wielka Zatoka Australijska.
Charakterystyczną cechą północnych wybrzeży jest ogromna ilość małych przybrzeżnych wysepek. Natomiast największa wyspa Australii – Tasmania – leży
na południowym wschodzie.

W ukształtowaniu pionowym Australii można wyróżnić 3 duże jednostki:

- Wyżynę Zachodnioaustralijską – obejmuje połowę powierzchni kontynentu;
teren jest na ogół słabo pofałdowany tylko miejscami pojawiają się wyższe wzniesienia (maksymalnie 1510 m n. p. m.);

- Wielki Basen Artezyjski – rozległe obniżenie terenu w środkowowschodniej części Australii; poprzecinane jest suchymi korytami cieków wodnych, które epizodycznie spływają z okolicznych wzniesień; na dnie Basenu, 12 m poniżej poziomu morza (depresja) znajduje się słone Jezioro Eyre;

- Wielkie Góry Wododziałowe – rozciągają się wzdłuż wschodnich wybrzeży
Australii; są to stare góry niskie i średnie (wypiętrzone w orogenezie kaledońskiej
i hercyńskiej); najwyższy szczyt to Góra Kościuszki mająca 2230 m n. p. m.

Znacznie większe wysokości osiągają najwyższe szczyty Oceanii (patrz zdjęcie obok).
Leżący na Nowej Gwinei wierzchołek Jaya (zwany też Carstensz) ma aż
5030 m n. p. m. Ponadto na tej wyspie jeszcze kilkanaście szczytów przekracza 4000 m n. p. m.
Podobne wysokości osiągają też stożki wulkaniczne na Hawajach – Mauna Kea
4205 m n. p. m. i Mauna Loa 4169 m n. p. m.
Nieco tylko niższe są wzniesienia Nowej Zelandii, np. Góra Cooka 3764 m n. p. m.

Cała Oceania znajduje się strefie występowania zjawisk wulkanicznych i silnych ruchów skorupy ziemskiej. Z tego względu powierzchnia dna oceanicznego jest tu znacznie pofałdowana. Przykładem tego są głębokie rowy tektoniczne, a wśród nich Rów Mariański, gdzie zmierzono największą na Ziemi głębokość oceanu – 11022 m. Liczne są też podmorskie grzbiety, które w wielu miejscach wyłaniają się ponad powierzchnią wody jako wyspy.

Czym pokryta jest powierzchnia Australii i Oceanii?

Pokrycie terenuAustralii i Oceanii to głównie naturalne strefy krajobrazowe. Wpływ człowieka na przyrodę jest tu bardzo niewielki i ograniczony do rejonu wybrzeży południowej Australii, Nowej Zelandii i innych wysp. Najistotniejszy czynnik decydujący o pokryciu terenu to klimat – zobacz Mapę Stref Klimatycznych.

Praktycznie cała Oceania oraz północna część Australii leżą w strefie wilgotnych klimatów równikowychpodrównikowych. W związku z tym rozwinęła się tam bujna roślinność lasów równikowychparkowych.
Natomiast cała środkowa część Australii znajduje się pod panowaniem suchego klimatu zwrotnikowego. Z tego względu powstały tam rozległe tereny pustynnepółpustynne.
Na ich obrzeżach, gdzie klimat nie jest już tak suchy, pojawia się więcej roślinności trawiastej. Są to sawanny australijskie (na zdjęciu obok), które często wykorzystuje się jako pastwiska w hodowli owiec i bydła.
Południowe krańce Australii znajdują się pod wpływem wilgotnego klimatu podzwrotnikowego (śródziemno-morskiego). Tam też skupia się osadnictwo (zwłaszcza na południowym wschodzie). W krajobrazie dominują tereny rolnicze, przemysłowe
oraz miejskie. Podobnie jest na nowozelandzkiej Wyspie Północnej.
Z kolei Wyspa Południowa i część Tasmanii leżą w zasięgu klimatu umiarkowanego i tam spotkać można lasy liściaste (podobne do europejskich).

Galeria zdjęć z krajobrazami Australii i Oceanii

Czy wiesz, że?
  • Ayers Rock to największy na świecie blok skalny. Znajduje się on w samym środku Australii, ma ponad 2,5 km długości, ponad 1,5 km szerokości
    i 348 m wysokości względnej.

  • W Australii żyje wiele rzadkich gatunków zwierząt. Tylko tam spotkać można misia koala czy też dzikiego psa dingo. Natomiast w Nowej Zelandii swoje siedliska mają m.in. nielatające ptaki kiwi.

  • Polski XIX-wieczny podróżnik Paweł Edmund Strzelecki jako pierwszy zdobył najwyższy szczyt Australii i nazwał go Górą Kościuszki.

powrót na początek strony

Zobacz także
Geografia | Język Polski | Historia | Przyroda | Biologia