Strona ofertowa Wydawnictw Edukacyjnych WIKING
Jesteś
gościem portalu
Strona główna portalu
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=416
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=440
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=441
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=335
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=621
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=110
http://www.wiking.com.pl/index.php?site=testy_gim_historia_roz_1
http://www.wiking.edu.pl/article.php?id=348
http://www.wiking.edu.pl/sitemap.php
Powrót do poprzedniej stronyWersja do wydruku
Przyroda > Klimat i krajobrazy Ziemi > Krajobrazy Europy

Krajobrazy Europy

Słowa kluczowe:
- krajobraz
- wyspa
- półwysep
- nizina
- góry
- las
- makia
- rolnictwo
- przemysł
- miasto

Cała Europa leży na półkuli północnej, natomiast większa jej część na półkuli wschodniej. Oblewana jest wodami Oceanów: Atlantyckiego i Arktycznego.
W bliskim sąsiedztwie znajdują się inne kontynenty: Azja na wschodzie,
Afryka na południu i Ameryka Północna (wyspa Grenlandia) na północnym zachodzie.

Europa zalicza się do małych kontynentów – mniejszą powierzchnię ma tylko
Australia i Oceania. Jeśli zaś chodzi o zaludnienie, to jest ono znaczne,
zwłaszcza w zachodniej części kontynentu.

Obszar Europy podzielony został pomiędzy 46 państw – zobacz
Mapę Podziału Terytorialnego Europy.

Europa jest częścią kontynentu zwanego Eurazją. Została oddzielona od Azji,
ze względu na znaczną odmienność kulturową, społeczną i historyczną.
Umowna granica między Europą a Azją przebiega górami i rzeką Ural, wybrzeżem Morza Kaspijskiego i dalej wzdłuż mniejszych rzek do Morza Czarnego.

Jak ukształtowana jest powierzchnia Europy?

Ukształtowanie powierzchni naszego kontynentu – zarówno poziome, jak i pionowe – jest bardzo zróżnicowane. Zachodnia część Europy wykazuje silne rozczłonkowanie lądu (liczne wyspypółwyspy), a także znaczne pofałdowanie terenu (łańcuchy górskie). Część wschodnia to rozległy, zwarty i w miarę płaski obszar nizinny.


legenda mapy

O ukształtowaniu poziomym decyduje przebieg linii brzegowej. W Europie jest on bardzo zawiły – znajduje się tu wiele wysppółwyspów (po stronie lądu)
oraz mórz, zatokcieśnin (po stronie wody).

Największą wyspą jest Wielka Brytania, a oprócz niej wymienić trzeba Islandię, Irlandię, Sycylię oraz znajdujące się na dalekiej północy Nową ZiemięSpitsbergen (poza mapą).
Największe półwyspy to: Skandynawski, Iberyjski, BałkańskiApeniński.

Po stronie wód wyróżnione zostały m.in. Morza: Śródziemne wraz z mniejszymi akwenami – Morzem Adriatyckim, Egejskim, Czarnym – oraz Bałtyckie, Północne, Norweskie, Barentsa. Znaczną powierzchnię zajmuje też Zatoka Biskajska.

Na urozmaicone ukształtowanie pionowe Europy składają się przede wszystkim liczne łańcuchy górskie. Najwyższe są Alpy
ze szczytem
Mont Blanc (4807 m
n. p. m.).
Wysokości powyżej 3000 m n. p. m. osiągają góry na Półwyspie Iberyjskim – Pireneje, Sierra Nevada – oraz wulkan Etna na Sycylii. Pozostałe duże systemy górskie – np. Karpaty, Apeniny, Góry Dynarskie czy Skandynawskie – nie przekraczają 3000 m. n. p. m.

Pomiędzy górami rozciągają się pofałdowane obszary wyżynne lub płaskie nizinne (np. Nizina Węgierska). W Europie Zachodniej nizin jest raczej mało – większy ich pas można wyróżnić jedynie wzdłuż wybrzeża Atlantyku, od Zatoki Biskajskiej do Morza Bałtyckiego.

Natomiast bardzo rozległą powierzchnię zajmuje Nizina Wschodnioeuropejska.
Jest ona lekko pofałdowana i dodatkowo poprzecinana dolinami wielkich rzek:
Wołgi (najdłuższa w Europie), Dniepru, Donu, Dwiny, Peczory.

Jakie jest pokrycie terenu w Europie?

Pokrycie terenu, czyli strefy krajobrazowe (patrz mapa), zależy przede wszystkim
od klimatu, jaki na danym obszarze panuje – zobacz Mapę Stref Klimatycznych.
Jednak w Europie wielką rolę w kształtowaniu krajobrazu odegrał człowiek,
który osiedlił się tu ze względu na korzystne warunki naturalne.

Najmniejszy wpływ czynnika ludzkiego na przyrodę ma miejsce na dalekiej północy, gdzie panuje zimny klimat polarny. Większość wysp na Morzu Arktycznym pokryta jest lodem. Jedynie na wybrzeżach morskich spotkać można ubogą roślinność tundry.

Nieco bardziej
na południe, w strefie klimatu umiarkowa-nego chłodnego rozciąga się szeroki pas tajgi, czyli lasu iglastego (na zdjęciu obok).
Jego zachodnia część urozmaicona jest licznymi jeziorami (Pojezierze Fińskie), wśród których znajduje się Ładoga – naj-większe jezioro Europy.
W tajdze człowiek zaznaczył już swoją obecność, głównie poprzez wyrąb lasu.

Na wielkiej powierzchni Europy – od Wysp Brytyjskich po Morze Kaspijskie – panuje klimat umiarkowany ciepły. Pierwotnie obszar ten w dużej części porośnięty był lasem liściastymmieszanym. Jednak to właśnie w tej strefie człowiek osiedlał się najchętniej (ze względu na łagodny klimat), w związku z czym  lasy zostały znacznie przetrzebione.

Na przestrzeni wieków gospodarowanie ludzi doprowadziło
do powstania na tym terenie najpierw krajobrazów rolniczych-wiejskich, które następnie zostały uzupełnione kraj-obrazami miejskimiprzemysłowymi.




Dla rejonu Morza Kaspijskiego charakterystyczny jest suchy klimat kontynentalny, toteż występują tam trawiaste stepy
lub nawet półpustynie.






Południowa część Europy znajduje się w zasięgu klimatu podzwrotnikowego wilgotnego, czyli śródziemnomorskiego. Charakterystyczną formacją roślinną
dla tego obszaru jest makia, która także w znacznym stopniu została przetrzebiona przez człowieka. Ciepły klimat wykorzystywany jest tu do uprawy m.in. oliwek, winorośli, cytrusów, fig i innych owoców. W tutejszym krajobrazie zaznacza się też zagospodarowanie turystyczne wybrzeży Morza Śródziemnego (hotele, kempingi, kąpielska, porty i przystanie jachtowe – patrz zdjęcie powyżej).

Galeria zdjęć z krajobrazami Europy

Czy wiesz, że?
  • W południowo-wschodniej części Niziny Wschodnioeuropejskiej, nad Morzem Kaspijskim znajduje się najniżej położona depresja w Europie (28 m p. p. m.). Ma ona największą na świecie powierzchnię wśród wszystkich terenów leżących poniżej poziomu morza.

  • Europa Zachodnia zalicza się do najgęściej zaludnionych obszarów świata.
    Spory jest w tym udział wielkich aglomeracji miejskich takich jak Paryż
    (9,6 mln mieszkańców), Londyn (8,3 mln mieszk.), konurbacja w Zagłębiu Ruhry (Niemcy – 6,5 mln mieszk.), Madryt (5,5 mln mieszk.), Barcelona (4,5 mln mieszk.). Jednak za największe miasto Europy uznaje się Moskwę, w której mieszka około 11 mln osób.

powrót na początek strony

Zobacz także
Geografia | Język Polski | Historia | Przyroda | Biologia