SŁOWNIK HISTORYCZNY

A|B|C|D|E|F|G|H|I|J|K|L|Ł|M|N|O|P|R|S|Ś|T|U|V|W|Z

totalitaryzm – system organizacji państwa, polegający na tym, że dąży ono do kontroli wszystkich dziedzin życia społecznego, podporządkowuje byt i prawa obywateli biurokratycznemu aparatowi ucisku; państwo totalitarne cechuje: system jednopartyjny, centralne zarządzanie gospodarką, a także rozbudowany aparat policyjno-wojskowy stosujący terror i zastraszanie społeczeństwa i likwidujący lub izolujący rzeczywistych i potencjalnych przeciwników; po raz pierwszy terminu t. użyto dla określenia faszystowskich Włoch (Statio totale), jednak system totalitarny z największą siłą objawił się w nazistowskich Niemczech i w Związku Radzieckim (szczególnie w okresie stalinowskim); wszystkie państwa rządzone przez komunistów, choć w różnym stopniu i w różnych okresach ze zmiennym nasileniem, były państwami totalitarnymi bądź zbliżonymi do t.

targ – w dawnej Polsce miejsce regularnej wymiany handlowej; pierwsze t. znane były już w X w., w XI–XIII w. występowały już na terenie całego kraju; t. korzystały ze specjalnej opieki władców (mir monarszy), obowiązywało tam prawo targowe; osady rozwijające się wokół t. często przekształcały się w miasta

trybut – danina, zwykle w pieniądzach, składana przez jednego władcę na rzecz innego jako wyraz uznawania zwierzchności terytorialnej